इस्रोचे प्रमुख एस सोमनाथ यांनी शनिवारी पत्रकार परिषदेत सांगितले की चंद्राची रात्र जवळ आली आहे. त्यामुळे इस्रो चंद्रयान -३ (CHANDRAYN -3)ला स्लीप मोडमध्ये ठेवण्याच्या तयारीत आहे. चंद्रयान -३ मोहीम १४ दिवसांची आहे. २ सप्टेंबर हा त्याचा ११ वा दिवस आहे. म्हणजे प्रज्ञानकडे दक्षिण ध्रुव संशोधनासाठी अजून ३ दिवस शिल्लक आहेत. वास्तविक चंद्रावर १४ दिवस रात्र आणि १४ दिवस प्रकाश असतो. जेव्हा रात्र असते तेव्हा येथे तापमान -१००अंश सेल्सिअसच्या खाली जाते. चांद्रयानचे लँडर आणि रोव्हर त्यांच्या सोलर पॅनलमधून ऊर्जा निर्माण करत आहेत.रोव्हर-लँडर १४ दिवस वीज निर्मिती करेल, परंतु रात्र पडल्यावर वीज निर्मिती प्रक्रिया थांबेल. वीजनिर्मिती न झाल्यास, इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे कडाक्याची थंडी सहन करू शकणार नाहीत आणि खराब होतील.
शिवशक्ती लँडिंग पॉईंटपासून १०० मीटर अंतर कापले
चांद्रयान-3 च्या प्रज्ञान रोव्हरने शिवशक्ती लँडिंग पॉईंटपासून १०० मीटर अंतर कापले आहे. इस्रोने शनिवारी (२ सप्टेंबर) लँडर विक्रम आणि रोव्हर प्रज्ञान यांच्यातील अंतराचा आलेख शेअर केला. पहिले लँडरमधून प्रज्ञान पश्चिमेकडे सरकत असल्याचे दाखवण्यात आले आहे. पुढे ते दिशा बदलून उत्तरेकडे चालू लागले. इस्रोने५०x ५० स्केलच्या आधारे आलेख तयार केला आहे. ज्यामध्ये १०१.४ मीटर अंतर चालल्याचे सांगण्यात आले आहे. विक्रम लँडर २३ सप्टेंबर रोजी चंद्रावर उतरला. हे अंतर कापण्यासाठी रोव्हरला १० दिवस लागले.
रोव्हर प्रति सेकंद १सेमी वेगाने पुढे जात आहे
सहा चाकी रोव्हरचे वजन २६ किलो आहे. गुरुवारी सकाळी, लँडिंगनंतर सुमारे १४ तासांनंतर, इस्रोने रोव्हरच्या बाहेर पडण्याची पुष्टी केली. २३ ऑगस्ट रोजी संध्याकाळी ६.४ वाजता लँडर चंद्रावर उतरले. ते १ सेमी प्रति सेकंदाच्या वेगाने फिरते आणि त्याच्या सभोवतालचे स्कॅन करण्यासाठी नेव्हिगेशन कॅमेरे वापरते.
(हेही वाचा : Aditya-L1 Launching : आदित्य L1 तयार करण्यात पुण्यातील आयुकाच्या शास्त्रज्ञांची महत्त्वाची भूमिका)
चंद्रयान -३पासून आतापर्यंतची केलेली निरीक्षणे
- ILSA पेलोडने चंद्राच्या पृष्ठभागावर भूकंपाची नोंद केली: ३१ ऑगस्ट रोजी, ISRO ने सांगितले की चंद्रयान -3 च्या विक्रम लँडरवर माउंट केलेल्या इंस्ट्रुमेंट ऑफ लुनार सि स्मिक अॅक्टिव्हिटी (ILSA) पेलोडने चंद्राच्या पृष्ठभागावर भूकंपाच्या नैसर्गिक घटनेची नोंद केली आहे. हा भूकंप २६ ऑगस्टला आला होता. तपास सुरू असल्याचे इस्रोने म्हटले आहे.
- २८ ऑगस्ट रोजी पाठवलेल्या दुसऱ्या निरीक्षणात चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर सल्फर, अॅल्युमिनियम, कॅल्शियम, लोह, क्रोमियम, टायटॅनियमची उपस्थिती देखील उघड झाली. पृष्ठभागावर मॅंगनीज, सिलिकॉन आणि ऑक्सिजन देखील आहेत, हायड्रोजनचा शोध चालू आहे.
- ४ मीटरचे विवर पाहून रोव्हर प्रज्ञानने मार्ग बदलला २७ऑगस्ट रोजी प्रज्ञान रोव्हरच्या समोर ४ मीटर व्यासाचा खड्डा आला. हा खड्डा रोव्हरच्या स्थानाच्या 3 मीटर पुढे होता. अशा स्थितीत रोव्हरला मार्ग बदलण्याचे आदेश देण्यात आले. याआधीही प्रज्ञान १०० मिमी खोल एका छोट्याशा खड्ड्यातून गेले होते.
- पृष्ठभागावर प्लाझमा आढळला, परंतु कमी दाट: चंद्राच्या रेडिओ अॅनाटॉमी ऑफ मून बाउंड हायपरसेन्सिटिव्ह लोनोस्फियर आणि वातावरण-लॅंगमुइर प्रोब (RAMBHA-LP) या लँडरवर बसवलेले विक्रमने चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर प्लाझ्मा शोधला आहे, जरी तो कमी दाट आहे.
हेही पहा –
Join Our WhatsApp Community