गुजराती साहित्यिक Hasmukhlal Vrajlal याग्निक म्हणजेच हसू याग्निक

हसू याज्ञिक (Hasmukhlal Vrajlal) यांचा जन्म १२ फेब्रुवारी १९३८ रोजी राजकोट येथे झाला. त्यांचे वडील राजकोटमधील ब्रिटीश एजन्सीमध्ये लिपिक होते तर आजोबा गोविंदलाल पालीताना राज्यात सर्वेक्षण अधिकारी होते. त्यांच्या आजोबांनी त्यांना लहानाचे मोठे केले. आजोबांचा त्यांच्यावर खूप प्रभाव होता. त्यांचे प्राथमिक व माध्यमिक शालेय शिक्षण राजकोट येथून पूर्ण झाले.

१९५० ते १९५४ दरम्यान त्यांनी ध्रंगध्रा येथे शिक्षण घेतले. त्यांनी राजकोटच्या धर्मेंद्रसिंहजी कला महाविद्यालयातून १९६० मध्ये बीए आणि १९६२ मध्ये गुजराती-संस्कृतमध्ये एमए पूर्ण केले. १९७१ मध्ये ’मध्यकालीन गुजराती कामकथा’ या विषयावरील प्रबंध सुपूर्त केल्यामुळे त्यांना पीएचडी मिळाली. उच्चशिक्षण घेतल्यानंतर ते एम.पी. शाह या कॉलेजमध्ये १९६३ साली प्राध्यापक म्हणून रुजू झाले. त्यांनी अनेक महाविद्यालयात काम केले आहे. ते १९९६ ते २००५ या काळात अहमदाबादच्या मेघानी लोकविद्या संशोधन भवनचे संस्थापक आणि व्यवस्थापकीय विश्वस्त होते.

(हेही वाचा Political parties in the state : राज्यातील राजकारण नव्या दिशेने!)

हसू याज्ञिक (Hasmukhlal Vrajlal) हे भारतीय गुजराती भाषेतील कादंबरीकार, लघुकथा लेखक, समीक्षक, संपादक, लोकसाहित्यकार आणि बाल-साहित्यिक होते. त्यांनी वीस कादंबऱ्या, तीन लघुकथा संग्रह, दोन तुरुंगातील कथा, चार मध्ययुगीन कथासंग्रह, चार मध्ययुगीन कलाकृतींवर टीका, बारा लोककला आणि बालसाहित्याच्या सहा कलाकृतींचे संपादन केले आहे.

याज्ञिक (Hasmukhlal Vrajlal) यांना धर्मेंद्रसिंहजी महाविद्यालयाद्वारे १९५४ मध्ये त्यांच्या लघुकथांसाठी रौप्य पदक मिळाले होते. त्यांच्या ‘दिवाळी पाचलनी दुनिया’ला गुजराती साहित्य परिषदेकडून पारितोषिक मिळाले होते. त्यांना स्कायलार्क, लंडन द्वारे पुरस्कार आणि गुजराती साहित्य अकादमी, लंडन कडून फेलोशिप देखील मिळाली आहे.  २०११ मध्ये त्यांना कवी काग पुरस्कार मिळाला होता.