वन्य प्राण्यांचे जीवन आणि पर्यावरणाची जवळून माहिती घेण्याकरिता राष्ट्रीय उद्यानांची (National Parks) मदत होते. भारतात असणारे national park अर्थात राष्ट्रीय उद्याने हे एक असे स्थान आहे, ज्याद्वारे भविष्यातील पिढ्यांना ‘वन्य जीव आणि त्यांचे आधिवास’ यांंची माहिती व्हावी याकरिता अभिमानाचे प्रतीक आहेत. यामुळे माहितीबरोबर मनोरंजन आणि वैज्ञानिक हितही साधले जाते. या लेखात आपण भारतातील १० सर्वात मोठ्या राष्ट्रीय उद्यानांची यादी त्यांच्या स्थापनेची तारीख, स्थान (राज्य) आणि इतर माहितीही जाणून घेणार आहोत. भारताशी संबंधित राष्ट्रीय उद्यानांच्या या माहितीमुळे ज्ञानात भर पडेलच शिवाय स्पर्धा परीक्षांची तयारी करणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी हा लेख उपयुक्त आहे.
हेमिस राष्ट्रीय उद्यान
स्थापना – १९८१
राज्य – जम्मू आणि कश्मीर
कधी जाल – मे ते ऑक्टोबर या महिन्यात हेमिस नॅशनल पार्क फिरायला जाण्याकरिता उत्तम वेळ आहे.
कसे जाल – हेमिस नॅशनल पार्कला जाण्याकरिता लेह कुशोक बाकुला रिम्पोची विमानतळावरून लेह जिल्ह्यात जाता येते. येथून तुम्ही कॅब किंवा टॅक्सीने जाऊ शकता. ट्रेनने जायचे असल्यास जम्मू तवी एक्सप्रेसने लेहला जाऊन तेथून पुढील प्रवासासाठी टॅक्सी किंवा कॅबने प्रवास करता येईल.
माहिती
हेमिस नॅशनल पार्क हे भारतातील जम्मी आणि कश्मीरच्या पूर्व लडाख प्रदेशातील सर्वोच्च उंचीचे राष्ट्रीय उद्यान आहे. हिमालयाच्या उत्तरेस भारतातील हे एकमेव राष्ट्रीय उद्यान आहे. येथे हिम बिबट्यांसह अनेक दुर्मिळ सस्तन प्राण्यांसाठीदेखील ओळखळे जाते. १९८१ साली हे राष्ट्रीय उद्यान फक्त ६०० चौरस कमीवर पसरले होते, जे १९८८ मध्ये ३,३५० चौरस किमी आणि १९९० मध्ये ४,४०० चौरस किमीपर्यंत वाढले. सध्या हे दक्षिण आशियातील सर्वात मोठ्या राष्ट्रीय उद्यानांपैकी एक आहे. हेमिस नॅशनल पार्कमध्ये २०० हून अधिक हिम बिबट्या आहेत. याशिवाय तिबेटी लांडगे, लाल कोल्हे, युरेशियन तपकिरी अस्वल, हिमालयीन उंदीर, मार्मोथ आणि इतर अनेक प्राणी आढळतात. सस्तन प्राण्यांच्या १६ प्रजाती आणि पक्ष्यांच्या सुमारे ७३ प्रजाती येथे पाहायला मिळतात. त्यापैकी गोल्डन ईगल, हिमालयन ग्रिफॉन व्हल्चर, रॉबिन एसेंटर, चुकर, ब्लॅक विंग्ड स्नोफिंच, हिमालयन स्नोकॉक सहज दिसू शकतात. उद्यानाच्या आत अनेक छोटी गावेही आहेत.
डेझर्ट नॅशनल पार्क
स्थापना – १९८१
राज्य – राजस्थान
माहिती
डेझर्ट नॅशनल पार्क हे भारताच्या राजस्थान राज्यातील जैसलमेर आणि बारमेर शहरांजवळ स्थित एक अनोखे राष्ट्रीय उद्यान आहे. हे सर्वात मोठ्या राष्ट्रीय उद्यानांपैकी एक आहे, ज्याचे क्षेत्रफळ ३१६२ चौरस किमी आहे. वाळवंट राष्ट्रीय उद्यान हे थारच्या वाळवंटातील परिसंस्थेचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे. उद्यानाचा सुमारे ४४% भाग वाळूच्या ढिगाऱ्यांनी बनलेला आहे. प्रमुख भूस्वरूपांमध्ये खडकाळ खडक आणि घनदाट मीठ तलाव, मध्यवर्ती क्षेत्रे आणि स्थिर ढिगारे यांचा समावेश होतो. या उद्यानाचे १९८० मध्ये राजपत्रित करण्यात आले. येथे पक्षीजीवन मुबलक आहे. हा परिसर वाळवंटातील स्थलांतरित आणि निवासी पक्ष्यांसाठी आश्रयस्थान आहे. इथे अनेक गरुड, हॅरीअर्स, फाल्कन्स, बझार्ड्स, केस्ट्रेल आणि गिधाडे दिसतात. लहान बोटे असलेला गरुड, पिवळसर गरुड, ठिपकेदार गरुड, लागर फाल्कन आणि केस्ट्रेल हे सर्वात सामान्य आहेत. लहान तलाव किंवा तलावांजवळ वाळूचे उपशा इथे दिसतात. लुप्तप्राय ग्रेट इंडियन बस्टर्ड हा एक सुंदर पक्षी आहे जो तो येथे मोठ्या प्रमाणात आढळतो. हे वेगवेगळ्या ऋतूंमध्ये स्थानिक पातळीवर स्थलांतरित होते. नोव्हेंबर ते जानेवारीदरम्यान या प्रदेशाला भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ आहे. डेझर्ट नॅशनल पार्कमध्ये १८० दशलक्ष वर्षांपूर्वीचे प्राणी आणि वनस्पती जीवाश्म आहेत. या भागात ६० दशलक्ष वर्षांपूर्वीचे डायनासोरचे काही जीवाश्म सापडले आहेत.
गंगोत्री राष्ट्रीय उद्यान
राज्य – उत्तराखंड
माहिती
उत्तराखंड ही केवळ देवभूमी नाही तर पर्यटनाचे केंद्र आहे. इथे निसर्गाने उदारपणे प्रेम केले आहे. असेच एक ठिकाण म्हणजे उत्तराखंड, उत्तरकाशी येथील गंगोत्री राष्ट्रीय उद्यान. ज्यांचे दरवाजे १ एप्रिल रोजी उघडणार आहेत. ट्रेकिंगपासून पर्यटनापर्यंतचे उपक्रम येथे होतात. जे हिवाळ्याच्या हंगामात ३० नोव्हेंबर रोजी बंद होते आणि नंतर एप्रिलमध्ये पुन्हा उघडले जाते. गंगोत्री राष्ट्रीय उद्यान उत्तरकाशी जिल्ह्यात आहे. गंगोत्री हिमालयात ४० हून अधिक पर्वतशिखर आहेत. गंगोत्री नॅशनल पार्क परिसरात असलेला गोमुख तपोवन ट्रॅक, केदारताल, सुंदरबन, नंदनवन, वासुकीतल, जनकटल ट्रॅकसह गरतांग गली हे पर्यटकांचे केंद्र आहे. जिथे बहुतेक लोकांना हिंडणे आणि ट्रॅकवर जाणे आवडते. गंगोत्री राष्ट्रीय उद्यानाचे क्षेत्र २,३९० चौरस किमी क्षेत्रफळात पसरलेले आहे. गंगोत्री राष्ट्रीय उद्यानाची स्थापना १९८९ मध्ये झाली. ज्याची सुरुवात गोमुखापासून होते. गोमुख हे गंगेचे उगमस्थान आहे. गंगोत्री राष्ट्रीय उद्यानात जाण्यासाठी जवळचे रेल्वे स्टेशन आणि हवाई स्टेशन डेहराडून आहे. जे उत्तरकाशी मुख्यालयापासून २०० ते २५० किमी अंतरावर आहे. येथून हरसिल बस किंवा कारने ३० किमी आहे. उद्यानाची उत्तर-पूर्व सीमा तिबेटच्या आंतरराष्ट्रीय सीमेला लागून आहे. या उद्यानाच्या विस्तृत भागात बर्फाच्छादित पर्वत आणि हिमनद्या पसरलेल्या आहेत. उद्यान क्षेत्र गोविंद राष्ट्रीय उद्यान आणि केदारनाथ वन्यजीव अभयारण्य दरम्यान आहे. या उद्यानाच्या उद्यानात १५ प्रजातींचे प्राणी आणि १५० प्रजातींचे पक्षी आहेत. हिम बिबट्या, तपकिरी अस्वल, कस्तुरी मृग, तहर, वाघ आणि हिमालयीन प्रदेशात आढळणारे अनेक पक्षीही या भागातील पर्यटकांच्या आकर्षणाचे केंद्र आहेत.
नामदाफा राष्ट्रीय उद्यान
राज्य – अरुणाचल प्रदेश
माहिती
नामदाफा राष्ट्रीय उद्यान हे पूर्व हिमालयातील जैवविविधतेचे संरक्षित क्षेत्र आहे. ते ईशान्य भारतातील अरुणाचल प्रदेशमध्ये आहे. क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने हे भारतातील चौथ्या क्रमांकाचे राष्ट्रीय उद्यान आहे. हे पूर्व हिमालय उपप्रदेशात वसलेले आहे. भारतातील जैवविविधतेतील सर्वात श्रीमंत प्रदेशांपैकी एक म्हणून ओळखले जाते. हे उद्यान भारताच्या ईशान्येकडील अरुणाचल प्रदेश राज्यातील चांगलांग जिल्ह्यात म्यानमारच्या सीमेजवळ आहे. त्याचे मुख्य क्षेत्र १८०८ चौरस कि. मी. आणि मध्यवर्ती क्षेत्र १७७ चौरस कि. मी. आहे, ज्यामुळे ते संपूर्ण १९८५ चौरस कि. मी. झाले आहे. हे उद्यान डापा बुम पर्वतरांग आणि मिश्मी टेकड्यांच्या पटकाई पर्वतरांगांच्या दरम्यान आहे आणि समुद्रसपाटीपासून २०० ते ४५७१ मीटर उंचीवर आहे. हे क्षेत्र पॅलेरॅक्टिक आणि इंडो-मलेशियन जैवभौगोलिक प्रदेशांमध्ये येते, परिणामी प्रजातींचे वैविध्यपूर्ण समूह तयार होतात. या उद्यानात विस्तृत बांबू आणि दुय्यम जंगले आहेत. येथे बारमाही बर्फही पडतो.
नामदफाची वैविध्यपूर्ण वनस्पती आणि अधिवास प्राणी आणि पक्ष्यांच्या विविध प्रजातींचे पोषण करतात. हे जगातील एकमेव उद्यान आहे जिथे मोठ्या मांजरींच्या चार प्रजाती आहेत, म्हणजे वाघ (पँथेरा टायग्रिस) बिबट्या (पँथेरा पार्डस) हिम बिबट्या (पँथेरा युनसिया) आणि ढगाळ बिबट्या (निओफेलिस नेबुलोसा) आणि थोड्या प्रमाणात मांजरी. या उद्यानात आसामी मकाक, डुक्कर-शेपटीचा मकाक, स्टंप-शेपटीचा मकाक आणि अनेक विशिष्ट हुलॉक गिब्बन्स (हायलोबेट्स हुलॉक) यासारख्या अनेक नरवानर प्रजाती अत्यंत धोक्यात आहेत आणि भारतात आढळणारी एकमेव ‘वानर’ प्रजाती आहे. हे अभेद्य व्हर्जिन जंगल हत्ती, काळे अस्वल, भारतीय बायसन, हरणांच्या अनेक प्रजाती, सरपटणारे प्राणी आणि इतर अनेक महत्त्वाच्या प्राण्यांसह विविध पक्ष्यांची घरे येथे आढळतात. बदके, दुर्मिळ प्रजाती, ग्रेट इंडियन हॉर्नबिल, जंगली कोंबड्या आणि तीतर जंगलामधून आवाज काढतात आणि जे इतर रंगीबेरंगी पक्षी आणि प्राण्यांना आश्रय देतात. याव्यतिरिक्त, या उद्यानात वनस्पती आणि प्राण्यांची मोठी जैवविविधता आहे. हिरवीगार वनस्पती दाट आहे आणि ती ऊस, बांबू, जंगली केळी आणि विविध प्रकारच्या वनस्पतींच्या जाळ्यासारखी गुंफलेली आहे. दमट उष्णकटिबंधीय पर्जन्यवनांची भव्यता असे सारे पाहण्याजोगे निसर्गसौंदर्य येथे आहे.
कांचनजंगा राष्ट्रीय उद्यान
राज्य – सिक्किम
माहिती
कांचनजंगा राष्ट्रीय उद्यान हे सिक्किममध्ये वसलेले आहे. २०१६ मध्ये युनेस्कोने जागतिक वारसा स्थळ म्हणून घोषित केलेले कांचनजंगा राष्ट्रीय उद्यान हिमालयाच्या मध्यभागी स्थित आहे. हे भेट देण्यासाठी एक नेत्रदीपक ठिकाण आहे. हे उद्यान बर्फाळ प्रदेशात आढळणाऱ्या बिबटे, लाल पांडा, तिबेटी मेंढ्या, कस्तुरी हरिण इत्यादी भव्य वन्यजीवांसाठी ओळखले जाते. या राष्ट्रीय उद्यानात कोंबड्या, काळ्या मानेचे सारस, तपकिरी मोर-तीतर, लाल तीतर, हिमालयीन मोनाल इत्यादी आकर्षक पक्षीदेखील दिसू शकतात. उद्यानात १८ हिमनद्या आढळतात, ज्यापैकी सर्वात प्रसिद्ध म्हणजे भव्य फेला झेमू हिमनदी आणि १७ अल्पाइन तलाव आहेत. येथून तुम्हाला कांचनजंगा पर्वतासह पर्वताच्या अनेक शिखरांचे विहंगम दृश्य दिसते.
संजय राष्ट्रीय उद्यान उर्फ गुरू घासीदास राष्ट्रीय उद्यान
स्थापना – १९८१
राज्य – छत्तीसगड
माहिती
छत्तीसगड राज्यातील सुरगुजा जिल्ह्यात (१४७१.१३ चौ. कि. मी.) आणि मध्य प्रदेश राज्याच्या सिधी जिल्ह्यात (४६६.८८ चौ. कि. मी.) एकूण १९३८.०१ चौ. कि. मी. क्षेत्रावर पसरलेले संजय राष्ट्रीय उद्यान उर्फ गुरू घासीदास राष्ट्रीय उद्यान हे भारतातील मोठ्या क्षेत्राफळाचे राष्ट्रीय उद्यान आहे. १९८१ साली या जंगलास राष्ट्रीय उद्यानाचा दर्जा देण्यात आला. गुरु घासीदास राष्ट्रीय उद्यान १४४०.७१ चौरस किलोमीटरच्या क्षेत्रामध्ये पसरलेले एक सुंदर संरक्षित उद्यान आहे. हे उद्यान या प्रदेशातील अद्वितीय राष्ट्रीय उद्यानांपैकी एक आहे आणि छत्तीसगड राज्याला भेट देताना भेट दिलीच पाहिजे. हे छत्तीसगडच्या कोरिया जिल्ह्यात स्थित आहे आणि सुरुवातीला मध्य प्रदेशातील संजय राष्ट्रीय उद्यानाचा एक भाग होता. तथापि, छत्तीसगडच्या निर्मितीनंतर उद्यानाचा ६०% भाग कोरिया जिल्ह्याच्या अंतर्गत आला आणि या भागाचे नाव बदलून गुरु घासीदास राष्ट्रीय उद्यान असे करण्यात आले.
गिर वन राष्ट्रीय उद्यान
स्थापना – १९६५
राज्य – गुजरात
माहिती
गीर वन राष्ट्रीय उद्यान आणि अभयारण्य हे पश्चिम-मध्य भारतातील गुजरात राज्यात आहे. गीर वन राष्ट्रीय उद्यान हे एक व्याघ्र अभयारण्य आहे, जे आशियाई बब्बर सिंहासाठी जगप्रसिद्ध आहे. जुनागढ शहरापासून ६० कि. मी. दक्षिण-पश्चिमेला कोरड्या झुडुपांच्या डोंगराळ भागात वसलेल्या या उद्यानाचे क्षेत्रफळ अंदाजे १,२९५ चौरस किलोमीटर आहे. आफ्रिकेव्यतिरिक्त गुजरातमधील गीर राष्ट्रीय उद्यान हे जगातील एकमेव असे ठिकाण आहे जिथे जंगलात सिंह फिरताना दिसतात. भारताची प्रत्यक्ष शोध वाहिनी जुनागढ जिल्ह्याच्या आग्नेयेला सुमारे ६५ कि. मी. अंतरावर आहे. आशियाई सिंहांच्या संवर्धनासाठी सरकारने १८ सप्टेंबर १९६५ रोजी सासण गीरच्या मोठ्या भौगोलिक विस्ताराला वन्यजीव अभयारण्य म्हणून अधिसूचित केले. याचे एकूण क्षेत्रफळ १४१२ चौरस किलोमीटर आहे, ज्यापैकी २५८ किलोमीटर हे राष्ट्रीय उद्यानाचे मुख्य क्षेत्र आहे. जुनागढच्या लोकांनी केलेल्या अविवेकी शिकारामुळे त्यांची लोकसंख्या मोठ्या प्रमाणात कमी झाली, तर आशियातील इतर भागांतून त्यांचा पूर्णपणे सफाया झाला. जुनागढच्या नवाबांचा हा दयाळू प्रयत्न होता, ज्यांनी त्यांच्या खाजगी शिकारीच्या मैदानावर राणी राजघराण्याचे संरक्षण केले. नंतर, कालांतराने, वन विभागाचे अधिकारी जगातील सर्वात लुप्तप्राय प्रजातींच्या संरक्षणासाठी पुढे आले. १९१३ मधील सुमारे २० सिंहांच्या संख्येवरून २०१५ च्या जनगणनेनुसार त्यांची संख्या ५२३ पर्यंत वाढली आहे. या चार जिल्ह्यांच्या जंगलात १०६ नर, २०१ मादी आणि २१३ प्रौढ वयाचे सिंह आहेत.
सुंदरवन राष्ट्रीय उद्यान
स्थापना – 1984
राज्य – पश्चिम बंगाल
माहिती
सुंदरबनचा इतिहास इ. स. २००-३०० पर्यंत मागे जातो. असे मानले जाते की, मुघल काळात सुंदरबनची जंगले जवळच्या रहिवाशांना भाडेतत्त्वावर देण्यात आली होती, ज्यांनी त्यामध्ये वसाहती बांधल्या गेल्या. त्यानंतरच्या काळात १७व्या शतकात पोर्तुगीज आणि मीठ तस्करांनी त्या वसाहतींवर हल्ला केले. आज जे काही उरले आहे ते त्यांचे अवशेष आहेत. या जंगलांचा एक मोठा भाग १८७५ मध्ये वन कायदा, (१८६५चा आठवा कायदा) अंतर्गत ‘राखीव’ म्हणून घोषित करण्यात आला. स्वातंत्र्यानंतर १९७७ मध्ये ते वन्यजीव अभयारण्य म्हणून घोषित करण्यात आले आणि ४ मे १९८४ रोजी राष्ट्रीय उद्यान म्हणून त्याची स्थापना करण्यात आली. १९७८ मध्ये सुंदरबनला राष्ट्रीय उद्यान म्हणून घोषित करण्यात आले आणि १९७३ मध्ये त्यांना व्याघ्र प्रकल्पांतर्गत व्याघ्र अभयारण्य म्हणून घोषित करण्यात आले.
सुंदरबन उद्यानाला केव्हा भेट द्यावी?
सुंदरबनला भेट देण्यासाठी नोव्हेंबर ते मार्च हा सर्वोत्तम काळ आहे. या काळात हवामान खूप सुखद असते आणि वाघ आणि इतर वन्यजीव पाहण्यासाठी आदर्श परिस्थिती निर्माण करते. तुम्ही ते उन्हाळ्याच्या हंगामात किंवा एप्रिल ते जुलै या महिन्यांमध्ये देखील पाहू शकता. तथापि, लक्षात ठेवा की या काळात ते खूप गरम असू शकते, सरासरी तापमान ४३ ° से असेल. अनेक पर्यटकांना उष्णतेचा सामना करणे खूप कठीण वाटते, परंतु जर तुम्ही याच्याशी सहमत असाल तर तुमच्यासाठी ती समस्या होणार नाही. सुंदरबनला भेट देण्यासाठी मान्सून ही चांगली वेळ नाही, कारण बहुतांश भागात पूर आला आहे आणि बोटीतून प्रवास करणे अशक्य आहे.
जिम कॉर्बेट नेशनल पार्क
स्थापना: १९३६
राज्य (स्थान): उत्तराखंड
माहिती
जिम कॉर्बेट राष्ट्रीय उद्यान हे भारतातील सर्वात सुंदर उद्यानांपैकी एक आहे. जिथे जगभरातील मोठ्या संख्येने पर्यटक निसर्गाचा लपलेला खजिना पाहण्यासाठी येतात. हे एक उल्लेखनीय ठिकाण आहे जिथे तुम्ही दुर्मिळ प्राणी, आकर्षक प्राणी आणि वनस्पती, सुखद हवामान, उत्तम शांतता आणि अनोख्या निसर्गसौंदर्याचा आनंद घेऊ शकता. हिवाळ्याच्या हंगामात किंवा ऑक्टोबर ते फेब्रुवारी या कालावधीत, या उद्यानातील वातावरण आल्हादायक असते. येथे विविध जातीचे अत्यंत दुर्मिळ पक्षीही या काळात दिसू शकतात त्यामुळे पक्षी निरीक्षणाचा आनंद घेण्यासाठी येथील हा काळ सुखद आहे. पक्ष्यांव्यतिरिक्त, हिवाळ्यात उद्यानात फिरणारे बंगाल वाघ पाहू शकता. त्यामुळे लुप्तप्राय वाघ नैसर्गिकरीत्या दिसण्याची शक्यता जास्त असते. रात्रीचे तापमान ५ अंश सेल्सिअसपर्यंत खाली जाते. दिवसा येथील वातावरण आनंददायी असते. प्राणी उन्हात विश्रांती घेण्यासाठी बाहेर येतात. त्यांना आपल्याला सहजरित्या पाहता येते. उत्तराखंड राज्यात वसलेले हे उद्यान १३१८चौरस कि. मी. क्षेत्रावर पसरलेले आहे आणि येथे हजारो प्रजातीचे पक्षी, वनस्पती आणि प्राणी आढळतात. जर तुम्ही या आठवड्याच्या शेवटी कुठेतरी जाण्याचा विचार करत असाल, तर आम्हाला वाटते की, तुम्ही जिम कॉर्बेटला एकदा भेट दिलीच पाहिजे. ट्रेकिंगव्यतिरिक्त माउंटन बाइकिंग, माउंटन बाइकिंग आणि माउंटन बाइकिंगचाही आनंद येथे येऊन घेता येतो.
इंद्रावती राष्ट्रीय उद्यान
स्थापना: १९७५
राज्य (स्थान): छत्तीसगड
माहिती
इंद्रावती राष्ट्रीय उद्यान हे भारताच्या छत्तीसगड राज्यातील विजापूर जिल्ह्यातील एक राष्ट्रीय उद्यान आहे. या परिसरातील इंद्रावती नदीच्या नावावरून या राष्ट्रीय उद्यानाला नाव देण्यात आले. दुर्मिळ जंगली म्हशी येथे पाहायला मिळतात. इंद्रावती राष्ट्रीय उद्यान हे छत्तीसगडमधील सर्वोत्तम आणि सर्वात प्रसिद्ध वन्यजीव उद्यान आहे. छत्तीसगडमधील उदंती-सीतानदीला लागून असलेल्या दोन व्याघ्र प्रकल्प स्थळांपैकी हे एक आहे. इंद्रावती नदी पूर्वेकडून पश्चिमेकडे वाहते आणि महाराष्ट्रासह राखीव प्रदेशाची उत्तर सीमा तयार करते. सुमारे २७९९.०८ चौरस कि. मी. च्या एकूण क्षेत्रासह, इंद्रावतीला १९८१ मध्ये राष्ट्रीय उद्यानाचा आणि १९८३ मध्ये भारताच्या प्रसिद्ध व्याघ्र प्रकल्पांतर्गत व्याघ्र प्रकल्पाचा दर्जा मिळाला आणि भारतातील सर्वात प्रसिद्ध व्याघ्र प्रकल्पांपैकी एक बनला.
कधी जाल?
इंद्रावती राष्ट्रीय उद्यानाला भेट देण्यासाठी उन्हाळा आणि हिवाळा हा सर्वोत्तम काळ आहे. या प्रदेशातील उन्हाळा मार्चमध्ये सुरू होतो आणि जूनपर्यंत चालतो. हिवाळ्याचा हंगाम नोव्हेंबरमध्ये सुरू होतो आणि फेब्रुवारीपर्यंत चालतो. उन्हाळ्यात मे महिन्यात तापमान ४० अंश सेल्सिअसपर्यंत वाढते. इतर हंगामांमध्ये तापमान २७ अंश सेल्सिअस ते ३६ अंश सेल्सिअसदरम्यान असते. त्यामुळे पर्यटक या हंगामात इंद्रावती राष्ट्रीय उद्यानाला भेट देण्याचे नियोजन करू शकतात. त्याचप्रमाणे हिवाळ्यातील कमाल तापमान १३ अंश सेल्सिअसपर्यंत घसरते. येथील तापमान सामान्यतः १३° से. ते ३०° से. पर्यंत असते. डिसेंबर आणि जानेवारी महिन्यात येथील वातावरण अतिशय थंड असते.