दि. १ जुलै २०२४ पासून ३ नवीन फौजदारी कायदे लागू होणार आहेत. सरकारने शनिवारी (२४ फेब्रुवारी) यासंबंधीची अधिसूचना जारी केली आहे. म्हणजेच आता भारतीय दंड संहिता (IPC) च्या जागी भारतीय न्याय संहिता लागू होईल, फौजदारी प्रक्रिया संहिता (CrPC) च्या जागी भारतीय नागरी संरक्षण संहिता लागू होईल आणि पुरावा कायद्याच्या जागी भारतीय साक्ष अधिनियम लागू केला जाईल. (The Indian Penal Code)
नवीन कायद्याच्या अंमलबजावणीनंतर गुन्हेगारीचे वैशिष्ट्य ठरलेल्या कलमांमध्ये बदल होणार आहेत. उदाहरणार्थ, IPC चे कलम ३०२, जे हत्येसाठी लागू केले जाते, त्याला आता कलम १०१ म्हटले जाईल. फसवणुकीसाठी लागू केलेले कलम ४२० आता कलम ३१६ असेल. हत्येच्या प्रयत्नासाठी लागू करण्यात आलेल्या कलम ३०७ ला आता कलम १०९ म्हटले जाईल. तर बलात्कारासाठी लागू करण्यात आलेले कलम ३७६ आता कलम ६३ असेल. (The Indian Penal Code)
सशस्त्र बंडखोरी आणि राष्ट्रीय मालमत्तेचे नुकसान केल्याबद्दल तुरुंगवास
डिसेंबरमध्ये लोकसभेत विधेयक मांडताना केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा म्हणाले होते की, देशद्रोहाचा कायदा ब्रिटिशांनी बनवला होता, त्यामुळे टिळक, गांधी, पटेल यांच्यासह देशातील अनेक लढवय्ये ६-६ वर्षे तुरुंगात राहिले. तो कायदा आजवर चालू होता. राजद्रोहाच्या ऐवजी तो देशद्रोहात बदलला आहे, कारण आता देश स्वतंत्र झाला आहे, लोकशाही देशात कोणीही सरकारवर टीका करू शकतो. (The Indian Penal Code)
देशाच्या सुरक्षेला किंवा मालमत्तेला हानी पोहोचवण्यासाठी कोणी काही केले, तर त्याच्यावर कारवाई केली जाईल. कोणी सशस्त्र आंदोलन केले किंवा बॉम्बस्फोट केले तर त्याच्यावर कारवाई होईल, त्याला मुक्त होण्याचा अधिकार नाही, त्याला तुरुंगात जावे लागेल. काही लोक त्यांच्या स्वतःच्या शब्दात ते तयार करण्याचा प्रयत्न करतील, परंतु कृपया मी काय बोललो ते समजून घ्या. देशाला विरोध करणाऱ्याला तुरुंगात जावे लागेल. (The Indian Penal Code)
(हेही वाचा – CM Eknath Shinde : सर्वांचे घराचे स्वप्न पूर्ण करणार)
मुलावर बलात्कार केल्याप्रकरणी दोषी ठरलेल्या व्यक्तीला फाशीची शिक्षा
यापूर्वी बलात्कारासाठी ३७५, ३७६ कलमे होती, आता जिथून गुन्ह्यांची चर्चा सुरू होते, तिथून बलात्काराचा समावेश कलम ६३, ६९ मध्ये करण्यात आला आहे. सामुहिक बलात्कारही समोर आणला आहे. लहान मुलांवरील गुन्हेही पुढे आले आहेत. खूनाचे कलम ३०२ होते, आता ते १०१ झाले आहे. १८ वर्षांखालील मुलीवर बलात्कार केल्यास जन्मठेप आणि फाशीच्या शिक्षेची तरतूद आहे. सामूहिक बलात्कारात दोषी आढळलेल्यांना २० वर्षांपर्यंत कारावास किंवा ते जिवंत असेपर्यंत तुरुंगवासाची शिक्षा दिली जाईल. (The Indian Penal Code)
३ विधेयकांद्वारे कोणते बदल केले गेले?
अनेक कलमे आणि तरतुदी बदलल्या आहेत. आयपीसीमध्ये ५११ कलमे होती, आता ३५६ उरली आहेत. १७५ विभाग बदलले आहेत. ८ नवीन जोडले गेले, तर २२ विभाग काढून टाकले आहेत. त्याचप्रमाणे, CrPC मध्ये ५३३ विभाग शिल्लक आहेत. १६० विभाग बदलले गेले आहेत, ९ नवीन जोडले गेले आहेत, ९ हटवले गेले आहेत. चौकशीपासून ते खटल्यापर्यंतच्या सुनावणी व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे घेण्याची तरतूद आहे, जी पूर्वी नव्हती. (The Indian Penal Code)
सर्वात मोठा बदल म्हणजे आता ट्रायल कोर्टाला प्रत्येक निर्णय जास्तीत जास्त ३ वर्षांच्या आत द्यावा लागणार आहे. देशात ५ कोटी खटले प्रलंबित आहेत. त्यापैकी ४.४४ कोटी खटले ट्रायल कोर्टात आहेत. तसेच जिल्हा न्यायालयातील न्यायाधीशांच्या २५,०४२ पदांपैकी ५,८५० पदे रिक्त आहेत. (The Indian Penal Code)
हेही पहा –
Join Our WhatsApp Community