पश्चिम बंगालमधील दार्जिलिंगजवळ येथे १७ जून रोजी कांचनजंगा एक्स्प्रेस आणि मालगाडी यांच्यात अपघात झाला. या अपघातात मालगाडीच्या लोको पायलटसह १० जणांचा मृत्यू झाला होता. या प्रकरणाचा तपास रेल्वे सुरक्षा आयुक्तांनी पूर्ण केला आहे. या अहवालात म्हटले आहे की, ‘कांचनजंगा एक्स्प्रेसचा (Kanchanjunga Express) अपघात ऑटो सिग्नल भागात अनेक स्तरांवर ट्रेन ऑपरेशन मॅनेजमेंटमधील कमतरता, लोको पायलट आणि स्टेशन मास्टर यांच्याशी योग्य सल्लामसलत नसल्यामुळे अपरिहार्य होता.’
(हेही वाचा – India T20 Captain : टी-२० मध्ये बीसीसीआयचा कप्तान म्हणून हार्दिकवर नाही तर ‘या’ खेळाडूवर भरवसा)
अहवालात म्हटले आहे की, अपघाताच्या दिवशी तेथून जाणाऱ्या बहुतेक लोको पायलटना हे माहीत नव्हते की, खराब सिग्नल असल्यास ट्रेन ताशी 15 किलोमीटर वेगाने चालवावी लागते. मालगाडी आणि कांचनजंगा एक्स्प्रेस व्यतिरिक्त इतर 5 गाड्या सिग्नल बिघडल्यानंतरही दाखल झाल्या. मात्र, कांचनजंगा वगळता एकाही ट्रेनने 15 किमी प्रतितास वेगाने आणि खराब सिग्नलवर थांबण्याचा रेल्वे नियम पाळला नाही. यावरून असे दिसून येते की खराब सिग्नलिंगच्या बाबतीत जारी केलेल्या प्रोटोकॉलमध्ये काय करावे याबद्दल कोणतीही स्पष्टता नव्हती.
आयुक्तांनी प्राधान्याने ट्रेनमध्ये ऑटोमॅटिक ट्रेन प्रोटेक्शन सिस्टीम (AKAVCH) बसवण्याची शिफारस केली आहे. त्यात म्हटले आहे की, संबंधित अधिकाऱ्यांनी मालगाडीच्या लोको पायलटला चुकीचे पेपर प्राधिकरण किंवा T/A 912 जारी केले. मालगाडी किती वेगाने धावणार होती याचा उल्लेख त्यात नव्हता.
नेमके काय घडले ?
राणीपत्र रेल्वे स्टेशन आणि छतर हाट जंक्शन दरम्यानची स्वयंचलित सिग्नलिंग यंत्रणा पहाटे 5.50 वाजल्यापासून बंद होती. कांचनजंगा एक्स्प्रेस सकाळी ८.२७ वाजता रंगपानी स्थानकातून सुटली आणि राणीपात्रा स्थानक ते छतर हाट दरम्यान थांबली. जेव्हा सिग्नलिंग सिस्टीममध्ये बिघाड होतो तेव्हा स्टेशन मास्टर TA-912 रिटेन अथॉरिटी जारी करतो. यामुळे ड्रायव्हरला बिघाडामुळे सर्व लाल सिग्नल ओलांडण्याचा अधिकार मिळतो. राणीपत्राच्या स्टेशन मास्टरने कांचनजंगा एक्सप्रेसला TA-912 दिली होती. ट्रेन 10 मिनिटे इथे थांबली. रंगपानी येथून 8:42 ला सुटलेली मालगाडी 8.55 च्या कांचनजंगा एक्सप्रेसला धडकली. मालगाडीला TA-912 हा दोषपूर्ण सिग्नल वेगाने ओलांडण्यासाठी देण्यात आला होता की दोषपूर्ण सिग्नलच्या नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्या लोको पायलटची चूक होती का, हे केवळ तपासातच कळू शकते. जर दुसरी अट लागू असेल, तर रेल्वेच्या नियमानुसार चालकाने प्रत्येक दोषपूर्ण सिग्नलवर एक मिनिट ट्रेन थांबवायला हवी होती. एवढेच नाही तर या काळात ट्रेनचा वेगही ताशी 10 किमी असायला हवा होता.
स्टेशन मास्तरांच्या या चुकीचीही चौकशी व्हावी – एसएस ठाकूर
पर्यायी फॉर्म TA 912 संबंधित नियम ज्याद्वारे सिग्नल बिघाड झाल्यास ट्रेन चालवल्या जातात, तोपर्यंत पुढील ट्रेन पुढील स्टेशन ओलांडत नाही. तोपर्यंत इतर ट्रेनला मागील स्थानकावरून पुढे जाण्याची परवानगी नाही. अशीच चूक रंगपाणी स्थानकावर घडली. कांचनजंगा पुढे गेल्यानंतर अवघ्या 15 मिनिटांत येथील स्टेशन मास्टरने मालगाडीला TA 912 चा पेपर दिला होता. त्या वेळी कांचनजंगा एक्सप्रेस काही किलोमीटर पुढे रुळावर उभी होती. स्टेशन मास्तरांच्या या चुकीचीही चौकशी व्हायला हवी.
अपघातासाठी ज्या लोको पायलटला जबाबदार धरले जात आहे, तो सलग चार रात्री झोपला नसल्याचेही त्यांनी सांगितले. तर नियम कमाल 2 सलग रात्री ड्युटीसाठी आहे. आजपर्यंत, ईशान्य विभागातील लोको कर्मचाऱ्यांना सिग्नल बिघाड झाल्यास ट्रेन कशी चालवायची याचे पुरेसे प्रशिक्षण दिलेले नाही, असे ऑल इंडिया रनिंग लोको स्टाफ असोसिएशनचे उपाध्यक्ष एसएस ठाकूर यांनी म्हटले आहे. (Kanchanjunga Express)
हेही पहा –
Join Our WhatsApp Community