काय आहे temple jewellery? आणि टेम्पल ज्वेलरीचा इतिहास तुम्हाला माहिती आहे का?

टेम्पल ज्वेलरी म्हणजे काय?

टेम्पल ज्वेलरी (temple jewellery) हा भारतीय दागिन्यांचा एक पारंपारिक प्रकार आहे. याचं मूळ दक्षिण भारतात आहे. मंदिरांच्या स्थापत्यकलेने प्रेरित असलेल्या गुंतागुंतीच्या डिझाईन्स आणि आकृतिबंधांद्वारे हे दागिने तयार केलेले असतात. हेच त्यांचं वैशिष्ट्य आहे.

टेम्पल ज्वेलरीचा इतिहास चोळ साम्राज्यपासूनचा असू शकतो. चोळ साम्राज्याने दक्षिण भारतावर ९व्या ते १३व्या शतकादरम्यान राज्य केलं. त्या काळामध्ये मंदिरातल्या देव-देवतांच्या मूर्ती सुशोभित करण्यासाठी टेम्पल ज्वेलरीचा वापर केला जात असे. या टेम्पल ज्वेलरीच्या क्लिष्ट डिझाईन्स आणि आकृतिबंध हे मंदिरांच्या स्थापत्यकलेतून प्रेरणा घेऊन डिझाईन केलेले होते. बहुतेकदा हे दागिने सोने, चांदी आणि मौल्यवान रत्ने वापरून बनवले जात असत.

(हेही वाचा – merchant navy salary : मर्चंट नेव्हीमध्ये दर महिन्याला किती पगार मिळतो?)

टेम्पल ज्वेलरीची (temple jewellery) लोकप्रियता जसजशी वाढत गेली, तसतसे ते दागिने राजघराण्यातले आणि उच्चवर्गीय लोक परिधान करू लागले. पुढे कालांतराने टेम्पल ज्वेलरी डिझाईन्समध्ये फुलं आणि प्राणी यांसारख्या निसर्गाने प्रेरित असलेल्या डिझाईन्स आणि आकृतिबंधांचा समावेश केला गेला.

सध्याच्या काळात टेम्पल ज्वेलरी हा दक्षिण भारतातल्या दागिन्यांचा एक लोकप्रिय प्रकार आहे. हे दागिने सर्व वयोगटातल्या स्त्रिया परिधान करतात. टेम्पल ज्वेलरी संपूर्ण दक्षिण भारतात लोकप्रिय तर आहेच, तरी वेगवेगळ्या प्रदेशातल्या मंदिराच्या दागिन्यांच्या शैली आणि परंपरांमध्ये काही सूक्ष्म फरकही तुम्हाला आढळून येतील.

(हेही वाचा – IPL Valuation : आयपीएलचं मूल्यांकन १० टक्क्यांनी घटलं)

टेम्पल ज्वेलरीसाठी प्रसिद्ध असलेलं राज्य : तामिळनाडू

तामिळनाडू हे भारताच्या दक्षिण दिशेकडंच एक राज्य आहे. हे राज्य म्हणजे समृद्ध आणि वैविध्यपूर्ण सांस्कृतिक वारशाचे घरच आहे. तामिळनाडूतल्या मंदिरातले दागिने त्यांच्या नाजूक आणि गुंतागुंतीच्या डिझाईन्ससाठी ओळखले जातात. हे दागिने बहुतेक वेळा त्या राज्यातल्या अनेक मंदिरांमध्ये आढळणाऱ्या कोरीव कामांवरून प्रेरित होऊन तयार केलेले असतात.

तामिळनाडूमधल्या टेम्पल ज्वेलरीपैकी (temple jewellery) एक सर्वात प्रतिष्ठित शैली म्हणजे “थाली” होय. हा एक लटकन हाराचा प्रकार आहे. हा हार विवाहित स्त्रिया परिधान करतात. थाली या हाराच्या प्रकारामध्ये लहान सोन्याची साखळी जोडलेलं मध्यावर लटकन असतं. हे हार अनेकदा गुंतागुंतीच्या डिझाईन्स आणि मौल्यवान रत्नांनी सुशोभित केलेले असतात. तामिळनाडूमध्ये थाली हे स्त्री वैवाहिक असल्याचं एक महत्त्वाचं प्रतीक आहे. हे प्रतीक लग्नाच्या वेळी वराच्या कुटुंबाकडून वधूला भेट म्हणून दिलं जातं.

हेही पहा –