चंद्रपूर (Chandrapur Railway Station) जिल्हा पूर्वी परंपरेनुसार ‘चांदा’ या नावाने ओळखला जात होता आणि आख्यायिकेनुसार या ठिकाणाचे नाव ‘लोकपुरा’ होते जे प्रथम ‘इंदपूर’ आणि नंतर चंद्रपूर असे बदलले गेले. ब्रिटीश वसाहत काळात याला चांदा जिल्हा म्हटले जात होते, जे पुन्हा 1964 च्या सुमारास त्याचे मूळ नाव ‘चंद्रपूर’ असे बदलले गेले. प्राचीन काळातील या प्रदेशातील इतर ठिकाणांमध्ये वैरंगगड, कोसला, भद्रावती आणि मार्कंडा यांचा समावेश होतो. हिंदू आणि बौद्ध राजांनी या भागावर दीर्घकाळ राज्य केले असे म्हटले जाते, नंतर गोंडांनी 9 व्या शतकाच्या आसपास चंद्रपूरवर (Chandrapur Railway Station) राज्य करणाऱ्या दाना प्रमुखांना मागे टाकले आणि गोंड राजांनी 1751 पर्यंत या भागावर राज्य केले ज्यानंतर मराठा काळ सुरू झाला. राजघराण्याचा शेवटचा राजा रघुजी भोसले १८५३ मध्ये वारसाहक्काने मरण पावला आणि चंद्रपूरसह नागपूर प्रांत ब्रिटीश साम्राज्याशी जोडला गेला.
(हेही वाचा-Zilla Parishad Ahmednagar: अहमदनगर जिल्हा परिषदेची ही प्रमुख कार्ये तुम्हाला माहित आहेत का?)
१८५४ मध्ये चंद्रपूरची स्थापना होऊन स्वतंत्र जिल्हा झाला आणि १८७४ मध्ये मुल, वरोरा आणि ब्रम्हपुरी या तीन तालुक्यांचा समावेश झाला. 1874 मध्ये, तथापि, मद्रासचा वरचा गोदाई जिल्हा रद्द करण्यात आला आणि चार तहसील चंद्रपूरला जोडून एक तहसील तयार करण्यात आला आणि त्याचे मुख्यालय सिरोंचा आहे. 1895 मध्ये, एका तहसीलचे मुख्यालय एमयूएल ते चंद्रपूरला हस्तांतरित करण्यात आले. 1905 मध्ये ब्रम्हपुरी आणि चंद्रपूर तहसीलमधून जमीनदारी वसाहती हस्तांतरित करून गडचरोली येथे मुख्यालय असलेले नवीन तहसील तयार करण्यात आले. 1907 मध्ये चंद्रपूर जिल्ह्यातून नव्याने जिल्ह्य़ांमध्ये हस्तांतरित करण्यात आलेली एक छोटी जमीनदारी. त्याच वर्षी आणि सुमारे 1560 चौ.कि.मी. खालच्या सिरोंचा तहसीलच्या चेर्ला, अल्बाक नाद नुगीर या तीन विभागांचा समावेश करून मद्रास राज्यात हस्तांतरित करण्यात आले. (Chandrapur Railway Station)
(हेही वाचा-dhanteras wishes : धनतेरस निमित्त द्या ‘या’ खास शुभेच्छा!)
1911-1955 दरम्यान जिल्ह्याच्या किंवा त्याच्या तहसीलच्या हद्दीत कोणतेही मोठे बदल झाले नाहीत. 1956 मध्ये राज्यांच्या पुनर्रचनेच्या परिणामी, जिल्हा मध्य प्रदेशातून मुंबई राज्यात हस्तांतरित करण्यात आला. याच राजुरा तहसीलमध्ये, हैदराबाद राज्यातील आदिलाबाद जिल्ह्याचा एक भाग नांदेड जिल्ह्यात हस्तांतरित करण्यात आला, त्यानंतर 1959 मध्ये तो चंद्रपूर जिल्ह्यात हस्तांतरित करण्यात आला. जिल्हा मे 1960 मध्ये निर्माण झाल्यापासून महाराष्ट्राचा भाग बनला. प्रशासकीय सोयीसाठी आणि औद्योगिक आणि कृषी विकास, १९८१ च्या जनगणनेनंतर हा जिल्हा पुन्हा चंद्रपूर आणि गडचिरोली जिल्ह्यात विभागला गेला. चंद्रपूर जिल्ह्यात आता चंद्रपूर, भद्रावती, वरोरा, चिमूर, नागभीर, ब्रम्हपुरी, सिंदेवाही, मूल, गोंडपिपरी, पोंभुर्णा, साओली, राजुरा, कोरपना, जिवती आणि बल्हारशाह या तालुक्यांचा समावेश आहे. (Chandrapur Railway Station)
हेही पहा-
Join Our WhatsApp Community