Maha Kumbh Mela 2025 मध्ये वीज गेली तरी अंधार होणार नाही; कशी सुरु आहे तयारी?

प्रयागराज महाकुंभची (Maha Kumbh Mela 2025) औपचारिक सुरुवात 13 जानेवारी 2025 पासून होणार आहे. संपूर्ण मेळा 4 हजार हेक्टर परिसरात पसरला आहे. पहिल्यांदाच 13 किलोमीटर लांबीचा रिव्हर फ्रंट तयार करण्यात येत आहे. या कुंभमेळ्यात सुरक्षेवर विशेष लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे. संपूर्ण मेळा 25 सेक्टरमध्ये विभागण्यात आला असून त्या आधारे एकूण 56 पोलीस ठाणी आणि 144 चेक पोस्ट तयार करण्यात येणार आहेत. मेळा परिसरात जर वीजपुरवठा खंडित झाला, तरी मेळा परिसरात अंधार होणार नाही. त्यासाठी सर्वत्र पर्यायी वीज उपलब्ध केली जाणार आहे.

यामध्ये सिव्हिल पोलिसांची संख्या 18,479 असतील तर 1,378 महिला पोलीस तैनात करण्यात येणार आहेत. वाहतूक पोलिसांची संख्या 1,405 असतील. सशस्त्र पोलिसांची संख्या 1,158 असणार आहे. मेळ्यात पोलिसांचा बंदोबस्तही असणार आहे. त्यांची संख्या 146 निश्चित करण्यात आली आहे. वाहतूक शाखेत 230 पोलीस कर्मचारी असतील. संगम आणि आसपासच्या घाटांवर 340 जल पोलीस तैनात करण्यात येणार आहेत. 13,965 होमगार्डही तैनात करण्यात येणार आहेत. मेळ्यामध्ये कोणत्याही प्रकारची अराजकता किंवा कट हाणून पाडण्यासाठी 510 LIU कर्मचारी तैनात केले जातील. 2013 च्या महाकुंभात 22,998 पोलीस तैनात करण्यात आले होते. 2019 च्या अर्धकुंभमध्ये 27,550 पोलीस तैनात करण्यात आले होते.

महाकुंभासाठी  (Maha Kumbh Mela 2025) तंबूंची नगरी उभारली जात आहे. या महाकुंभ शहरातील सुरक्षा व व्यवस्था हायटेक असणार आहे. राज्यातील इतर कोणत्याही जिल्ह्याच्या तुलनेत सर्वाधिक 56 पोलिस ठाणी असतील. 144 पोलिस चौक्या असतील. सध्या कानपूरमध्ये सर्वाधिक 52 पोलिस ठाणी आहेत. महाकुंभ शहराच्या प्रत्येक कानाकोपऱ्यात सुरक्षा व्यवस्था कडेकोट ठेवण्याची तयारी करण्यात आली आहे, जेणेकरून कोणत्याही विचित्र परिस्थितीला तत्काळ सामोरे जावे लागेल. यासाठी 37 हजारांहून अधिक सैनिक तैनात करण्यात येणार आहेत. अडीच महिन्यांनी सुरू होणाऱ्या या महाकुंभाची तयारी सुरू झाली आहे. कागदावर काढलेल्या व्यवस्थेची ब्ल्यू प्रिंट आता जमिनीवर दिसू लागली आहे. यावेळी ड्रोन आकाशाबरोबरच पाण्याखालीही नजर ठेवणार आहे. संगमात कोणी बुडले, तर त्याला वॉटर स्कूटरने वाचवले जाईल. जर कोणी हरवले असेल तर त्याला किंवा तिला प्रत्येक हरवलेल्या आणि सापडलेल्या केंद्राची माहिती असेल.

(हेही वाचा Jarange Patil यांचे मराठवाडा, उत्तर महाराष्ट्र टार्गेट; मविआला छुपा पाठिंबा?)

प्रयागराज कुंभ (Maha Kumbh Mela 2025) दिव्य आणि भव्य करण्यासाठी पूर्ण तयारी करण्यात आली आहे. घरातून बाहेर पडताच भक्तांची चाचणी सुरू होणार आहे. सुरक्षेचे एकूण 7 स्तर असणार आहे. पहिला स्तर जिथून ते बाहेर पडतील त्याला मूळ बिंदू म्हणतात. दुसरी तपासणी रेल्वे, बस आणि खासगी वाहनांची असेल. तिसरी तपासणी यूपीच्या सीमेवर होणार आहे. चौथी तपासणी टोल प्लाझा आणि झोनच्या हद्दीत केली जाईल. पाचवी तपासणी प्रयागराज आयुक्तालयाच्या हद्दीत आल्यानंतर होईल. सहावी तपासणी मेळ्याच्या बाहेर होणार आहे. सातव्या चेकिंग मेळ्यामध्ये होणार आहे.

ज्यांना या पोलीस ठाण्यांचे प्रभारी बनवले जाईल, त्यापैकी कोणीही प्रयागराज आयुक्तालयातील नसेल. तो पोलिस ठाण्याचा प्रमुख असेलच असे नाही. ते इतर कुठल्यातरी पदावर असतील, त्यांना येथील पोलीस ठाण्याचा पदभार मिळू शकेल. मेळा संपल्यानंतर त्याला त्याच्या मूळ पदावर परत पाठवले जाईल. मात्र, यात बरेच निर्णय हायकमांड घेतील.

या महाकुंभावर  (Maha Kumbh Mela 2025) आकाशातून ड्रोनच्या माध्यमातून लक्ष ठेवण्यात येणार आहे. तसेच, पाण्याखाली एक ड्रोन देखील असेल. पाण्याखालील सुरक्षा प्रथमच नदीच्या आत 8 किलोमीटर खोल बॅरिकेडिंग करण्यात येणार आहे. संगम परिसरातील सुरक्षा व्यवस्था जल पोलीस आणि पीएसीकडे सोपवण्यात आली आहे. पीएसी पाण्याखालील सुरक्षेबाबत अनेक प्रयोग करणार आहे. पहिल्यांदाच ड्रोनच्या सहाय्याने पाण्याखालीही पाळत ठेवली जाणार आहे. यासाठी सोनार रेडिओ लहरींचा वापर करण्यात येणार आहे. यावेळी नदीत 25 वॉटर स्कूटर ब्रिगेड तैनात करण्यात येणार आहेत. जर कोणी बुडले तर ते लगेच त्याच्यापर्यंत पोहोचतील. संगम आणि व्हीआयपी घाटाजवळ दोन फ्लोटिंग रेस्क्यू स्टेशन बांधले जातील. या स्थानकावर आणखी काही हायटेक बोटी आणि स्टीमर असतील. बुडणाऱ्या व्यक्तीवर प्राथमिक उपचारही येथे केले जाणार आहेत.

देश-विदेशातून येणाऱ्या सुमारे ४० कोटी भाविकांच्या सुरक्षेसाठी उच्च सुरक्षा यंत्रणांच्या माध्यमातून उच्च तंत्रज्ञान स्तरावर सुरक्षा योजना तयार केली जात आहे. जगभरातील ड्रोनचे धोके लक्षात घेता यावेळी ड्रोन हल्ल्यांवरही लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे. महाकुंभावर अजूनही दहशतवाद्यांचे सावट आहे. अशा परिस्थितीत यावेळी ड्रोनविरोधी यंत्रणेबाबत तयारी सुरू आहे.

महाकुंभाच्या  (Maha Kumbh Mela 2025) सुरक्षा आराखड्यात ड्रोनविरोधी यंत्रणा ही महत्त्वाची बाब आहे. उत्तर प्रदेश पोलिसांकडे हे तंत्रज्ञान नाही. अशा परिस्थितीत सुरक्षा आराखडा तयार करून त्याचा प्रस्ताव केंद्र सरकारकडे पाठवण्यात आला आहे. महाकुंभ टीमने योगी सरकारकडे प्रस्ताव पाठवला आहे तेथून तो केंद्राकडे मंजुरीसाठी आणि आवश्यकतेसाठी पाठवला आहे.