अंतराळसंशोधन क्षेत्रात भरीव योगदान देणारे पहिले भारतीय अंतराळवीर विंग कमांडर Rakesh Sharma

अंतराळातून सारे जहाँ से अच्छा हिन्दोस्ताँ हमारा म्हणणारे विंग कमांडर राकेश शर्मा

राकेश शर्मा १९८४ मध्ये अंतराळात जाणारे पहिले भारतीय अंतराळवीर म्हणून त्यांचे भारतीय इतिहासात एक उल्लेखनीय स्थान आहे. हा प्रवास इस्रो आणि सोव्हिएत इंटरकोसमॉस अंतराळ कार्यक्रम यांच्या संयुक्त कार्यक्रमाचा भाग होता. विंग कमांडर शर्मा यांनी सोयुझ टी-११२ या विमानात जवळजवळ आठ दिवस अंतराळात घालवले. त्यांच्या मोहिमेदरम्यान त्यांनी प्रयोग केले, शून्य-गुरुत्वाकर्षणात योगाभ्यास केला आणि भारताचे वर्णन “सारे जहाँ से अच्छा” असे करून देशाच्या जनतेला अभिमान वाटावा असे कार्य केले. (Rakesh Sharma)

(हेही वाचा- Scientist Kidnapped : तहरीक-ए-तालिबान पाकिस्तानकडून १६ अणूशास्त्रज्ञांचे अपहरण; पाकच्या चिंतेत वाढ)

विंग कमांडर राकेश शर्मा यांचा जन्म १३ जानेवारी १९४९ रोजी सध्याच्या पंजाबमधील पटियाला येथे एका पंजाबी कुटुंबात झाला. त्यांनी हैदराबादच्या सेंट जॉर्ज ग्रामर स्कूलमध्ये शिक्षण घेतले आणि दच्या निजाहैदराबाम कॉलेजमधून पदवी प्राप्त केली. जुलै १९६६ मध्ये ते राष्ट्रीय संरक्षण अकादमीमध्ये हवाई दलाचे कर्मचारी म्हणून सामील झाले आणि १९७० मध्ये भारतीय हवाई दलात पायलट म्हणून नियुक्त झाले. १९७१ च्या बांगलादेश मुक्ती युद्धादरम्यान त्यांनी मिग-२१ पायलट म्हणून २१ लढाऊ मोहिमा केल्या. (Rakesh Sharma)

१९८२ मध्ये, राकेश शर्मा यांची कठोर निवड प्रक्रियेतून भारतीय-सोव्हिएत संयुक्त अंतराळ कार्यक्रमासाठी निवड झाली. त्यांनी रशियातील स्टार सिटी येथील युरी गागारिन कॉसमोनॉट प्रशिक्षण केंद्रात प्रशिक्षण घेतले. ३ एप्रिल १९८४ रोजी, विंग कमांडर राकेश शर्मा सोयुझ टी-११ अंतराळयानात दोन सोव्हिएत अंतराळवीर, युरी मालिशेव्ह आणि गेनाडी स्ट्रेकालोव्ह यांच्यासोबत गेले. (Rakesh Sharma)

(हेही वाचा- संतूर वाद्याला लोकप्रियता मिळवून देणारे प्रसिद्ध संगीतकार Pandit Shivkumar sharmaयांच्याविषयी तुम्हाला माहिती आहे का ?)

ते सॅल्युट ७ ऑर्बिटल स्टेशनवर पोहोचले, जिथे शर्मा यांनी वैज्ञानिक प्रयोग केले, म्हणजे अंतराळातून भारताचे छायाचित्रण आणि वजनहीनतेमध्ये (weightlessness) योगाचे परिणाम यांचा अभ्यास केला. जवळजवळ आठ दिवस अंतराळात राहिल्यानंतर, शर्मा आणि त्यांचे कर्मचारी ११ एप्रिल १९८४ रोजी सुरक्षितपणे परतले. त्यांच्या शौर्य आणि योगदानासाठी त्यांना “सोव्हिएत युनियनचा नायक” ही पदवी देण्यात आली आणि भारत सरकारने त्यांना “अशोक चक्र” देऊन सन्मानित केले. (Rakesh Sharma)

अंतराळ मोहिमेनंतर, शर्मा यांनी हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेडमध्ये मुख्य चाचणी पायलट म्हणून आपली सेवा सुरू ठेवली. २००१३ मध्ये ते निवृत्त झाले. आज, ते तामिळनाडूतील कुन्नूर येथे शांत जीवन जगतात, बागकाम, योग आणि सल्लागार म्हणून भारताच्या अंतराळ मोहिमांमध्ये योगदान देतात. (Rakesh Sharma)

हेही पहा-