भद्रा वन्यजीव अभयारण्य हे एक संरक्षित क्षेत्र आणि व्याघ्र प्रकल्पाचा भाग आहे. हे अभयारण्य चिक्कमगालुरू नावाच्या जिल्ह्यात वसलेलं आहे. भारतातल्या कर्नाटक राज्यात असलेल्या बंगळुरू शहरापासून काही किलोमीटरच्या अंतरावर असलेल्या भद्रा अभयारण्यामध्ये वनस्पती आणि जीवजंतूंची विस्तृत श्रेणी आढळून येते. हे अभयारण्य दिवसा फिरण्यासाठी एक लोकप्रिय ठिकाण आहे.
हे अभयारण्य मुल्लायनगिरी, हेब्बेगिरी, गंगेगिरी आणि बाबा बुदनगिरी इथल्या निसर्गरम्य टेकड्या आणि उंच उतारांनी वेढलेलं आहे. अभयारण्याच्या जवळ असलेल्या बाबा बुदनगिरी पर्वतरांगेतील १,९३० मीटर उंच असलेलं मुल्यानगिरी शिखर हे हिमालय आणि निलगिरीच्या पर्वतरांगांमधलं सर्वोच्च शिखर आहे. तसंच ५५१ फूट उंची असलेला हेब्बे धबधबा हा अभयारण्याच्या पूर्व भागात आहे. (bhadra wildlife sanctuary)
(हेही वाचा – arts colleges in mumbai : हे आहेत मुंबईतील सर्वोत्तम आर्ट्स कॉलेज!)
तर माणिकधारा हा धबधबा जवळच असलेल्या पवित्र बाबा बुदनगिरी टेकडीवर आहे. भद्रा नदीच्या उपनद्या या अभयारण्यातून पश्चिमेकडे वाहतात. अभयारण्याची पश्चिम सीमा भद्रा जलाशयाच्या जवळ आहे. या अभयारण्यात जागरा आणि सिरिवसे नावाची गावं वसलेली आहेत. तर भद्रावती, तारिकेरे आणि बिरूर ही या अभयरण्याजवळची शहरं आहेत. मोठी महानगरे भद्रावती आणि बिरूर या शहरांशी बस आणि रेल्वेने जोडलेली आहेत. भद्रावती ते भद्रा धरण आणि भद्रा अभयारण्य या दोन्ही ठिकाणी सतत सुरू असणारी लोकल बस सेवा उपलब्ध आहे.
या अभयरण्यापासून सर्वात जवळचं विमानतळ मंगळूरु येथे आहे. हे विमानतळ भद्रा वन्यजीव अभयारण्यापासून सुमारे १६३ किलोमीटर एवढ्या अंतरावर आहे. (bhadra wildlife sanctuary)
भद्रा वन्यजीव अभयारण्य हे लक्कवल्ली, कर्नाटक येथे आहे. तारिकेरे, बिरूर आणि भद्रावती ही इथून जवळ असलेली शहरं आहेत. या अभयारण्यात तापमान १०˚C ते 35°C पर्यंत असतं. या अभयारण्यात सरासरी वार्षिक पाऊस १२०० मिमी ते २६०० मिमी पर्यंत पडतो.
(हेही वाचा – Simhastha Kumbh Mela च्या कामांचा आराखडा सादर करा; मंत्रालयात उच्चस्तरीय बैठकीत दिले आदेश)
वनस्पती
भद्रा अभयारण्यात १२० पेक्षा जास्त वनस्पतींच्या प्रजाती आढळतात. एका सामान्य २ हेक्टरच्या उष्णकटिबंधीय भागात कोरड्या वृक्षांच्या ४६ प्रजाती, पानझडी वृक्षांच्या ३७ प्रजाती आणि सर्वसाधारण वृक्षांच्या २४ प्रजाती आहेत. या अभयारण्यातल्या वृक्षांपैकी कॉम्ब्रेटेसी ही प्रजाती जंगलातली सर्वात विपुल प्रजाती आहे. तसंच इंडिगोबेरी ही प्रबळ प्रजाती आहे.
संपूर्ण अभयारण्यात असलेल्या सामान्य प्रजातींमध्ये क्रेप मर्टल (लॅन्सोलाटा), कदम, थासल (टिलियाफोलिया), सिम्पोह (पेंटाजिना), सागवान, किंडल, इंडियन-लॉरेल, रोझवूड, इंडियन किनो ट्री, व्हाईट टीक, वाय मॅन, फिग ट्री, गोटीन ट्री यांचा समावेश होतो. तसंच कॅलिसीना, इंडिगो, ताडी पाम, सिलोन ओक, जालरी, जांबाचे झाड, एक्सलवूड, स्लो मॅच ट्री, काटेरी बांबू आणि क्लंपिंग बांबू हे वृक्षही या अभयारण्यात आढळतात.
हे अभयारण्य म्हणजे मौल्यवान सागवान आणि रोझवुडचे निवासस्थान आहे. अभयारण्यातील इतर व्यावसायिक लाकडांमध्ये माथी, होन्ने, नंदी, तडसालू आणि किंडल या वृक्षांचाही समावेश होतो. तसंच इथे बांबू आणि इतर अनेक प्रकारच्या औषधी वनस्पती देखील आढळतात. (bhadra wildlife sanctuary)
(हेही वाचा – Gautam Gambhir : ‘बस्स! आता खूप झालं,’ गौतम गंभीरचा भारतीय खेळाडूंना सज्जड दम )
जीव-जंतू
भद्रा अभयरण्यामध्ये अंदाजे ३३ वाघ आहेत. अभयारण्यात असलेल्या इतर प्राण्यांमध्ये हत्ती, भारतीय बिबट्या, गौर, अस्वल, रानडुक्कर, काळा बिबट्या, रान मांजर, कोल्हाळ, जंगली कुत्रा, सांबर, ठिपकेदार हरीण, भुंकणारं हरीण, उंदीर हरीण, कॉमन लंगूर, बोनेट लेंगूर, बोनेट हरीण यांचा समावेश आहे. तसंच लहान इंडियन सिव्हेट, कॉमन पाम सिव्हेट, पँगोलिन, पोर्क्युपिन, फ्लाइंग स्क्विरल आणि मलाबार जायंट स्क्विरल यांचा समावेश होतो.
भद्रा वन्यजीव अभयारण्यात आढळणाऱ्या लहान मांसाहारी प्राण्यांमध्ये बिबट्या मांजर, रडी मुंगूस, पट्टेदार मुंगूस आणि ओटर्स यांचा समावेश होतो.
सरपटणारे प्राणी
या अभयारण्यात कॉमन वाईन स्नेक, किंग कोब्रा, कॉमन कोब्रा, रसेल वाइपर, बांबू पिट व्हायपर, रॅट स्नेक, ऑलिव्ह कीलबॅक, कॉमन वुल्फ स्नेक, कॉमन इंडियन मॉनिटर, ग्लायडिंग क्रोअर्ड को इत्यादी सरपटणारे प्राणी आढळतात.
पक्षी
भद्रा अभयारण्यात पक्ष्यांच्या ३०० पेक्षा जास्त प्रजाती आहेत. काही या प्रदेशातल्या स्थानिक प्रजाती आहेत तर काही स्थलांतरित प्रजाती आहेत. त्यांमध्ये राखाडी जंगली पक्षी, लाल स्परफॉल, पेंटेड बुश क्वेल, पन्ना कबूतर, ऑस्प्रे, सदर्न ग्रीन इम्पीरियल कबूतर, ग्रेट ब्लॅक वुडपेकर, मलबार पॅराकीट, हिल मैना, रुबी-थ्रोटेड बुलबुल, मबरला लिंग म्हणजे थ्रश, हॉर्नबिलच्या चार प्रजाती आणि रॅकेट-टेलेड ड्रोंगो यांचा समावेश होतो. (bhadra wildlife sanctuary)
फुलपाखरे
भद्रा अभयारण्यात यमफ्लाय, बॅरोनेट, क्रिमसन रोझ बटरफ्लाय, सदर्न बर्डविंग, टेलेड जे, ग्रेट ऑरेंज टीप, बांबू ट्री ब्राऊन आणि ब्लू पॅन्सी या प्रजातींची फुलपाखरं आढळतात.
हेही पहा –
Join Our WhatsApp Community