वैदिक काळात, पलाश मुख्यतः यज्ञविधीसाठी वापरला जात असे. पालाश पेस्टचा उपयोग जलोदरासाठी (पोटातील सूज) वापरावे, असे कौशिक सूत्रात वर्णन केले आहे. बृहत्रयीमध्ये, पलाश प्रामुख्याने प्रमेह किंवा मधुमेह, एम्प्रोस्टो टोनस, मूळव्याध, अतिसार, रक्तपित्त (कान आणि नाकातून रक्तस्त्राव), कुष्ठरोग इत्यादींच्या उपचारांमध्ये वापरला जातो.
पलाश हे एक सुंदर झाड आहे. हे झाड भारत, श्रीलंका, थायलंड, नेपाळ, म्यानमार आणि पश्चिम इंडोनेशियामध्ये आढळते. हे ओसाड जमीन, पूरग्रस्त भागात, क्षारयुक्त आणि क्षारीय माती असलेल्या भागात आणि काळी माती असलेल्या भागात वाढते. हे झाड साधारणपणे १० ते १५ मीटर उंच असते आणि झाडाला वाकडी व असमान फांद्या असतात. फांद्या राखेच्या रंगाच्या असून पानांवर तीन पत्रके असतात. पलाशची फुले चमकदार केशरी-लाल रंगांची असतात.
पलाश झाड (palash tree) दिसायला जितके सुंदर असतात तिततेच आरोग्यासाठीही फायदेशीर असतात. आयुर्वेदात पालाशच्या फुलापासून ते त्याच्या सालापर्यंत सर्वच गोष्टींचे वर्णन केले आहे. तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की पलाशमध्ये बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ, अँटीफंगल आणि अँटीऍलर्जिक गुणधर्मांचा समावेश आहे.
(हेही वाचा – ganesh puja decoration : गणपती बाप्पा येणार आहेत लवकरच, मग बाप्पासाठी अशी करा ’सजावट’!)
पोटाची समस्या :
पलाशच्या फुलामध्ये तुरट गुणधर्म आढळतात जे पोटाच्या समस्यांपासून आराम देतात. आमांश आणि जुलाब यांसारख्या समस्या दूर करण्यासाठीही याचा उपयोग होतो. याचे रोज सेवन केल्यास पोटाच्या सर्व प्रकारच्या समस्या दूर होतात.
रक्ताचे शुद्धीकरण :
सध्या धावपळीच्या युगात रक्ताचे योग्य प्रकारे डिटॉक्सिफिकेशन होत नाही आणि त्यामुळे रक्तामध्ये अशुद्धता निर्माण होते. जेव्हा रक्तामध्ये जास्त घाण असते तेव्हा तुमची त्वचा काळी पडू लागते. तुम्हाला मुरुम आणि त्वचेच्या अनेक समस्या देखील होऊ लागतात. अशा स्थितीत रक्त शुद्ध करण्यासाठी पलाशचे साल उपयुक्त ठरू शकते. हे रक्त शुद्धीकरणाप्रमाणे काम करते आणि रक्तातील अशुद्धता काढून टाकते. यासाठी पालाशची साल उकळवून त्याचा रस सेवन करा.
यकृताच्या रोगावर उपयुक्त :
पलाशची फुले ॲलनाइन फॉस्फेट आणि अल्कलाइन ट्रान्समिनेजचे स्तर कमी करतात, म्हणून या फुलांमध्ये यकृत-संरक्षणात्मक प्रभाव दिसून येतात. यकृताला ब्युटीरिन आणि आयसोब्युटीरिन या दोन फ्लेव्होनॉइड्सचा फायदा होऊ शकतो. हे गुणधर्म पलाशच्या झाडांमध्ये असतात आणि विषबाधापासून संरक्षण करतात.
मधुमेह :
जर तुम्हाला मधुमेह आणि उच्च रक्तदाबाचा त्रास असेल तर आयुर्वेदात पलाशच्या पानांनी त्यावर उपचार करणे शक्य आहे. पलाशच्या पानांमध्ये असा गुणधर्म असतो ज्यामुळे कफ आणि पित्त कमी होते.
योनी संक्रमण रोग :
जर तुम्हाला कोणत्याही प्रकारच्या योनिमार्गाच्या संसर्गाने त्रास होत असेल तर पलाशच्या पानांपासून तयार केलेला काढा नियमितपणे घ्या. ल्युकोरिया (योनीतून निघणारा पांढरा किंवा पिवळा स्त्राव) आणि योनीमार्गाचे संक्रमण बरे करण्यासाठी हा काढा प्रभावी ठरतो.
मोतीबिंदू यावर प्रभावी :
वाढत्या वयाबरोबर सर्व प्रौढांना मोतीबिंदूच्या समस्येने त्रास होऊ लागतो. पण पलाशचा वापर केल्याने डोळ्यांच्या आजारांचा त्रास कमी होऊ शकतो. पलाशच्या (palash tree) ताज्या मुळांचा अर्क काढून प्रत्येकी एक थेंब डोळ्यात टाकल्यास मोतीबिंदू, रातांधळेपणा इत्यादी सर्व प्रकारच्या डोळ्यांच्या आजारांपासून आराम मिळतो.
(हेही वाचा – शिवसेना संसदीय पक्षाच्या उपनेते पदी खासदार Dhairyashil mane यांची निवड)
त्वचा रोग :
पलाशच्या पानांमध्ये आणि फुलांमध्ये तुरट गुणधर्म असल्यामुळे त्वचेच्या पेशींसाठी उपयुक्त आहे. त्यामुळे मुरुम आणि फोड यापासून सुटका मिळते. लघवीचे प्रमाण वाढवण्यासाठी पलाशच्या फुलाचा उपयोग करता येतो कारण त्यात लघवीचे प्रमाण वाढवणारे गुणधर्म असतात. जेणेकरुन पोट स्वच्छ राहतं आणि त्वचाही सुंदर बनते.
खाज आणि खरुज :
खाज आणि खरुज येण्यासारख्या बुरशीजन्य संसर्गावर पलाशचे साल किंवा पाने उपयुक्त ठरतात. यामध्ये अँटीफंगल आणि अँटीबॅक्टेरियल गुणधर्म असतात, जे बुरशीजन्य संक्रमण काढून टाकतात आणि खाज व खरुज यापासून सुटका करतात. यासाठी पलाशचे (palash tree) साल किंवा पाने उकळून या पाण्याने आंघोळ करा.
हेही पहा –
Join Our WhatsApp Community