हॅलो मिस्टर बेल… एकाचवेळी दोघांनी केले होते पेटंटसाठी अर्ज, जाणून घ्या टेलिफोनचा रंजक इतिहास

अलिकडे प्रत्येकाच्या हातात मोबाईल असतो. प्रत्येकाच्या जीवनाचा अविभाज्य भाग बनलेल्या या टेलिफोनच्या पेटंटसाठी अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल आणि एलिशा ग्रे यांनी 14 फेब्रुवारी 1876 रोजी अर्ज केला होता. या घटनेमुळे दोन शोधकर्त्यांमध्ये खरे कोण यावरून कायदेशीर लढाई सुरू झाली. बेलने शेवटी ही पेटंटची शर्यत जिंकली.

( हेही वाचा : भारताचा ‘हा’ खेळाडू ठरला ICC प्लेअर ऑफ द मंथ!)

टेलिफोनचा इतिहास

टेलिफोनचा इतिहास मोठा आणि गुंतागुंतीचा आहे. 19 व्या शतकापूर्वी, दूरवर आवाज प्रसारित करू शकणारी उपकरणे तयार करण्याचे विविध प्रयत्न केले गेले. 1876 ला अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल आणि एलिशा ग्रे यांनी तारेवरून आवाज प्रसारित करू शकणार्‍या उपकरणाच्या पेटंटसाठी अर्ज केला होता. बेल आणि ग्रे या दोघांनी एकाच उपकरणासाठी स्वतंत्र पेटंट अर्ज सादर केले. बेलला शेवटी पेटंट मिळाले हा दिवस दूरसंचाराच्या इतिहासातील एक महत्त्वाची घटना म्हणून ओळखला जातो. खऱ्या अर्थाने टेलिफोनचा शोध कोणी लावला हा प्रश्न तेव्हापासून वादग्रस्त ठरला आहे.

अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल आणि एलिशा ग्रे यांच्यातील वाद

टेलिफोनचा शोध कोणी लावला याबद्दल अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल आणि एलिशा ग्रे यांच्यात जोरदार वाद झाला. दोन संशोधक दोघांनाही एकमेकांच्या कामाची माहिती होती आणि जेव्हा दोघांनी एकाच दिवशी पेटंट अर्ज दाखल केला तेव्हा स्पर्धा सुरू होती. बेलला टेलिफोनचे पेटंट मिळाल्यावर ग्रेच्या अनेक समर्थकांनी युक्तिवादही केला. यामुळे एक प्रदीर्घ कायदेशीर लढाई झाली आणि शेवटी बेलच्या बाजूने निर्णय घेण्यात आला. या निर्णयानंतरही टेलिफोनचा शोध कोणी लावला यावरून आजतागायत सुरूच आहेत.

14 फेब्रुवारी 1876 रोजी अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल यांनी यूएसपीटीओ येथे “टेलीग्राफीमध्ये सुधारणा” नावाचा पेटंट अर्ज दाखल केला. बेलच्या ऍप्लिकेशनमध्ये इलेक्ट्रिकल सिग्नलचा वापर करून ध्वनी प्रसारित करणार्‍या टेलिफोन उपकरणाची रचना आणि कार्यप्रणाली याची माहिती देण्यात आली होती, यामुळेच बेलला पेटंट मिळाले. बेलचे पेटंट 7 मार्च 1876 रोजी मंजूर करण्यात आले आणि दूरसंचार क्षेत्रातील भविष्यातील प्रगतीचा मार्ग मोकळा झाला.

बेल पेटंट शर्यतीत विजयी झाले

14 फेब्रुवारी 1876 रोजी, अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल पेटंट शर्यतीत विजयी झाले, कारण ते यूएस पेटंट कार्यालयात अर्ज दाखल करणारे पहिले ठरले. बेल आणि ग्रे दोघांनाही एकमेकांच्या कामाची जाणीव होती तरीही आधी अर्ज दाखल केल्यामुळे बेलनेच विजय मिळवला. बेलचे टेलिफोनचे पेटंट यू.एस. पेटंट कार्यालयाने जारी केले आणि हा दूरसंचार इतिहासातील एक महत्त्वाचा टप्पा ठरला.

वादाचा प्रभाव

एलिशा ग्रे आणि अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल वादाचा कायमचा प्रभाव पडला परिणामी, पेटंटचे अर्ज लवकरात लवकर दाखल करणे ही सामान्य बाब झाली आहे.

निष्कर्ष

अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल आणि एलिशा ग्रे यांच्यातील वाद असूनही, टेलिफोनचा शोधकर्ता म्हणून बेलला श्रेय दिले जाते. 7 मार्च 1876 रोजी, बेल यांना स्पीकिंग टेलिग्राफ किंवा टेलिफोनचे पेटंट देण्यात आले. एलिशा ग्रेने त्याच दिवशी स्वतःचा अर्ज दाखल केला असला तरी बेलचे पेटंट प्रथम मंजूर झाले. या घटनेने संवादाच्या एका नवीन युगाची सुरुवात केली, ज्याचा आधुनिक समाजावर प्रचंड प्रभाव पडला आहे. हे स्पष्ट आहे की, अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल यांच्या टेलिफोनच्या शोधामुळे जगभरात दळणवळणात क्रांती झाली.