भारतात निवडणुका (Lok Sabha Election) महाग होत आहेत. २०१९च्या निवडणुकीत ६० हजार कोटी रुपये खर्च झाल्याचा अंदाज आहे. यावेळी यापेक्षा दुप्पट खर्च अपेक्षित आहे. लोकसभा निवडणूक ही जगातील सर्वात महागडी निवडणूक ठरू शकते. स्वतंत्र भारतात पहिल्या सार्वत्रिक निवडणुका झाल्या तेव्हा निवडणूक आयोगाने अंदाजे १०.५ कोटी रुपये खर्च केले. पण आता परिस्थिती खूप बदलली आहे. आता सार्वत्रिक निवडणुका (Lok Sabha Election) घेण्यासाठी हजारो कोटी रुपये खर्च केले जातात. हा केवळ निवडणूक आयोगाचा खर्च आहे. पण त्यात राजकीय पक्ष आणि उमेदवारांचा खर्चही जोडला गेला तर तो खूप जास्त होतो.
वास्तविक, निवडणूक जिंकण्यासाठी राजकीय पक्ष आणि उमेदवार पाण्यासारखा पैसा खर्च करतात. निवडणूक आयोगाने उमेदवारांच्या खर्चाची मर्यादा निश्चित केली असली तरी पक्षांवर कोणतेही बंधन नाही. त्यामुळेच भारतात होणाऱ्या लोकसभा निवडणुका (Lok Sabha Election) आता जगातील सर्वात महागड्या निवडणुका ठरत आहेत. गेल्या काही सार्वत्रिक निवडणुकांमध्ये खर्च केलेली रक्कम अनेक देशांच्या जीडीपीएवढी आहे. सेंटर फॉर मीडिया स्टडीजचा अंदाज आहे की, यावेळी सार्वत्रिक निवडणुकीत १.२० लाख कोटी रुपयांपेक्षा जास्त खर्च होऊ शकतो. असे झाल्यास ही जगातील आतापर्यंतची सर्वात महागडी निवडणूक ठरेल. निवडणूक (Lok Sabha Election) खर्च दर पाच वर्षांनी दुप्पट होत आहे. २०१९ च्या निवडणुकीत ६० हजार कोटी रुपये खर्च झाला, तर याआधी २०१४ मध्ये सुमारे ३० हजार कोटी रुपये खर्च झाल्याचे सांगण्यात येते.
(हेही वाचा : Baramati Lok Sabha Constituency : विजय शिवतारेंच्या विरोधाचा अजित पवारांना बसणार फटका; काय आहेत त्यामागील कारणे? )
किती महाग होत आहेत निवडणुका?
निवडणुका आयोजित करण्याचा संपूर्ण खर्च सरकारे उचलतात. लोकसभा निवडणुका (Lok Sabha Election) झाल्यास सर्व खर्च केंद्र सरकार उचलते. विधानसभा निवडणुकीचा खर्च राज्य सरकारे उचलतात. लोकसभा आणि विधानसभा निवडणुका एकाच वेळी घेतल्यास खर्चाची विभागणी केंद्र आणि राज्य यांच्यात होते. निवडणूक आयोगाच्या म्हणण्यानुसार, पहिल्या सार्वत्रिक निवडणुकीत १०.४५ कोटी रुपये खर्च करण्यात आले होते. २००४ च्या निवडणुकीत पहिल्यांदाच हा खर्च १००० कोटींच्या पुढे गेला होता. त्या निवडणुकीत १,०१६ कोटी रुपये खर्च झाले. २००९ मध्ये १,११५ कोटी रुपये आणि २०१४ मध्ये ३,८७० कोटी रुपये खर्च झाला. २०१९ मध्ये निवडणूक आयोगाने पाच हजार कोटी रुपयांहून अधिक खर्च केला.
यावेळी किती खर्च येईल?
यंदा निवडणुकांवर (Lok Sabha Election) १.२० लाख कोटी रुपये खर्च केले जातील असा अंदाज आहे. त्यापैकी केवळ २० टक्के खर्च निवडणूक आयोग करणार आहे. उर्वरित खर्च राजकीय पक्ष आणि उमेदवार उचलतील. हा खर्च किती आहे, यावरून समजू शकते की सरकार या खर्चातून सुमारे ८ महिने ८० कोटी गरीब लोकांना मोफत रेशन वितरित करू शकते. सध्या केंद्र सरकार दरमहा ८० कोटी गरीब लोकांना मोफत धान्य पुरवते. यावर दर तीन महिन्यांनी सुमारे ४६ हजार कोटी रुपये खर्च केले जातात.
Join Our WhatsApp Community