Organ Donation : मुंबईत ३६ वर्षांच्या इसमाकडून अवयवदान

मुंबईत मंगळवारी ३६ वर्षांच्या इसमाकडून मृत्यूपश्चात अवयव दान झाले. या अवयवदानातून फुफ्फुस आणि दोन मूत्रपिंडांचे दान झाले. मुंबईतील वांद्रे येथील लीलावती रुग्णालयात ३६ वर्षांच्या इसमाला अत्यावस्थ अवस्थेत दाखल करण्यात आले. उपचारादरम्यान डॉक्टरांनी इसमाला मेंदू मृत घोषित केले. मेंदू मृत अवस्थेत रुग्ण बरे होण्याची शक्यता कमी असते. रुग्णाच्या नातेवाईकांनी अवयवदानाला संमती दिल्यानंतर फुफ्फुस आणि दोन मूत्रपिंडाचे दान करण्यात आले. मुंबई विभागीय अवयव प्रत्यारोपण समन्वय समितीकडून अवयवांचे दान करण्यात आले. मुंबईतील हे ३० वे अवयवदान होते.

अवयव प्रत्यारोपण म्हणजे काय?

मृत व्यक्तीच्या किंवा जिवंत व्यक्तीच्या फुफ्फुसाचा किंवा मूत्रपिंडाचा काही भाग शस्रक्रियेद्वारे विलग करुन गरजू रुग्णाच्या शरीरात देणे म्हणजे अवयव प्रत्यारोपण होय. ही प्रमाणित वैद्यकीय उपचार पद्धती आहे.

कोणत्या अवयवांचे दान करता येते? 

• मृत रुग्णाचे हृदय बंद पडले असेल तर केवळ डोळे आणि त्वचेचे दान करता येते. हृदय बंद पडल्याने इतर अवयवांना रक्त पुरवठा बंद झालेला असतो. इतर सर्व अवयव प्रत्यारोपणासाठी बाद ठरलेले असतात.
• उपचारादरम्यान किंवा अपघातानंतर रुग्ण कित्येकदा मेंदू मृत अवस्थेत जातो. या अवस्थेत रुग्णाची जगण्याची शक्यता नसते. परंतु हृदयप्रक्रिया सुरु असते. मेंदू मृत रुग्णाकडून अनेक अवयवांचे दान करता येते. मूत्रपिंडे, फुफ्फुसे, यकृत, स्वादुपिंडे, हृदय, आतडी, नेत्र, त्वचा, हृदयाची झडप आणि कानाचे ड्रम यांचे दान करता येते.

(हेही वाचा – BJP : भाजपचे उमेदवार वसुंधरा राजे ठरविणार)

अवयवदान कायदेशीर प्रक्रिया –

• देशात मानवी अवयव प्रत्यारोपण कायदा १९९४ नुसार मेंदू मृत डॉक्टरांनी विशिष्ट चाचण्यानंतर घोषित करणे आणि अवयवदान या दोघांनाही कायदेशीर मान्यता आहे.
• मेंदू मृत मृत्यू हा प्रत्यारोपणासाठी मान्यता असलेल्या रुग्णालयातील डॉक्टरांच्या तपासाअंती घोषित केला जातो.
• मानवी अवयवांच्या व्यापाराला या कायद्यात कायदेशीर मान्यता नाही. तसेच या कार्यात कोणताही आर्थिक व्यवहार करता येत नाही.
• दात्याच्या कुटुंबीयांना अवयव मिळालेल्या रुग्णाचे नाव व पत्ता दिला जात नाही. कायद्यानुसार यासाठी परवानगी दिली जात नाही. रुग्णालादेखील दात्याची तसेच त्याच्या कुटुंबीयांची माहिती दिली जात नाही.

अवयवदानाची प्रक्रिया –

• जिवंतपणीच रुग्णाने अवयवदानाचा निर्णय घेतला असेल तर रुग्णाने कुटुंबीयांना याबाबतची कल्पना देणे आवश्यक ठरते. कुटुंबीयांच्या परवानगीशिवाय रुग्णाकडून मृत्यूपश्चात अवयवदान करता येत नाही.
• अवयवदानासाठी प्रत्येक राज्यातील रुग्णालये तसेच रुग्णालयाशी निगडीत अवयव प्रत्यारोपण समिती कार्यरत असतात.

हेही पहा –