राजस्थान मधील कोटापासून देशभरात विद्यार्थ्यांना भरघोस गुणांचे आमिष दाखवून शिकविण्या घेणाऱ्या संस्था म्हणजेच कोचिंग क्लासमधील विद्यार्थ्यांवरील अनेक विचित्र परिणाम दिसू लागल्याने केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाने गुरुवारी अशा क्लाससाठी कडक मार्गदर्शकतत्वे जारी केली. यानुसार आता यापुढे १६ वर्षांखालील मुलांना कोचिंग क्लासमध्ये प्रवेश देता येणार नाही. उत्तम रॅंक, तसेच भरघोस गुणांचे आश्वासन देण्यासही यानुसार मनाई करण्यात आली आहे.(Coaching Centers)
राजस्थानातील कोटापासून देशभरातील विद्यार्थांना भरघोस मार्कांचे आमिष दाखवून शिकवण्या घेणाऱ्या कोचिंग क्लासमधील विद्यार्थ्यांच्या मानसिक तणाव जीवघेण्या स्पर्धेमुळे आत्महत्येच्या घटना वाढल्या. याच अनुषंगाने सरकारने व्यावसायिक अभ्यासक्रमांसाठी प्रशिक्षण देणाऱ्या प्रशिक्षण संस्थांना आता नोंदणी करणे गरजेचे आहे. १६ वर्षांखालील विद्यार्थ्यांची नोंदणी करता येणार नाही किंवा जास्त शुल्क आकारता येणार नाही आणि देशभरातील खाजगी प्रशिक्षण केंद्रांचे नियमन करण्यासाठी शिक्षण मंत्रालयाने जारी केलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार अग्निसुरक्षा आणि इमारत सुरक्षा निकषांचे पालन करण्याबरोबरच विद्यार्थ्यांना मानसिक आरोग्य उत्तम ठेवण्यास मदत करणे गरजेचे आहे.(Coaching Centers)
(हेही वाचा : Baroda Boat Capsized : बडोद्यामध्ये बोट उलटून १४ विद्यार्थ्यांसह १६ जणांचा मृत्यू)
केंद्रशासित प्रदेशांच्या मुख्य सचिवांना कारवाई करण्यासाठी पाठविले
नुकत्याच तयार करण्यात आलेल्या कोचिंग सेंटर २०२४ च्या नोंदणी आणि नियमनविषयक मार्गदर्शक सूचना सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांच्या मुख्य सचिवांना योग्य ती कारवाई करण्यासाठी पाठवण्यात आल्या होत्या. काही मोजक्या राज्यांमध्ये प्रशिक्षण संस्थांचे नियमन करणारे कायदे आधीपासूनच असले तरी, राष्ट्रीय स्तरावर अतिरिक्त शुल्क आकारणाऱ्या अनियंत्रित खाजगी प्रशिक्षण केंद्रांच्या वाढत्या संख्येबद्दल आणि विद्यार्थ्यांवरील अनावश्यक तणावामुळे विद्यार्थ्यांच्या आत्महत्यांना कारणीभूत ठरल्याबद्दल चिंता व्यक्त करण्यात आली होती. तसेच क्लासमधील शिकवण्याच्या पद्धतीबद्दल सरकारकडे आलेल्या अनेक तक्रारींनंतर हे निर्णय घेण्यात आले आहेत. यानुसार कोणतेही कोचिंग सेंटर पदवीपेक्षा कमी पात्रता असल्रल्या शिक्षकांना नियुक्त करू शकणार नाही. विद्यार्थ्यांची नोंदणी माध्यमिक शाळेच्या परीक्षेनंतरच व्हायला हवी असेही नमूद करण्यात आले आहे. (Coaching Centers)
काय आहेत नवीन नियम
मधूनच क्लास सोडल्यास शुल्क परत केले जाईल
प्रशिक्षण संस्थांना विद्यार्थ्यांना माहितीपत्रक आणि नोंदी देखील विनामूल्य द्याव्या लागतील. जर विद्यार्थ्याने अभ्यासक्रमासाठी संपूर्ण शुल्क जमा केले असेल, परंतु मध्यभागी प्रशिक्षण सोडत असेल तर उर्वरित शुल्क १० दिवसांच्या आत परत करावे लागेल.
किमान 1 मीटर जागा आवश्यक आहे.
प्रशिक्षण वर्गात प्रत्येक विद्यार्थ्यासाठी किमान एक चौरस मीटर जागा उपलब्ध करून दिली जाईल. याशिवाय, प्रथमोपचार संच आणि वैद्यकीय सहाय्य सुविधा देखील आवश्यक आहेत. स्वच्छ पिण्याचे पाणी आणि सीसीटीव्ही कॅमेरे असतील.
तक्रार निवारण समिती
मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, तक्रार निवारण पेटी किंवा नोंदणी प्रशिक्षण केंद्रात ठेवली जाऊ शकते. प्रशिक्षण केंद्रात तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी एक समिती असेल.
साप्ताहिक एक दिवसाची सुट्टी देणे गरजेचे
नवीन मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, विद्यार्थ्यांना शालेय वर्गादरम्यान प्रशिक्षण वर्ग घेता येणार नाहीत. प्रशिक्षण वर्गाला विद्यार्थी आणि शिक्षकांसाठी साप्ताहिक एक दिवसाची सुट्टी देखील सुनिश्चित करावी लागेल.
समुपदेशन सत्रे आयोजित करावी
प्रशिक्षण संस्थांना शिक्षक, कर्मचारी आणि विद्यार्थ्यांसाठी जीवन कौशल्ये, वैज्ञानिक स्वभाव, सर्जनशीलता आणि तंदुरुस्ती, आरोग्य, भावनिक बंध, मानसिक कल्याण, प्रेरणा यासाठी समुपदेशन सत्रे आयोजित करावी लागतील.
हेही पहा –