भारतीय लष्कराचा (indian army) भाग असलेली चित्ता आणि चेतक ही हलकी हेलिकॉप्टर्स जुनी आहेत. केंद्र सरकार ही कालबाह्य झालेली हेलिकॉप्टर्स बदलण्याचा विचार करत आहे. त्याच वेळी, भारतीय लष्कर काही हेलिकॉप्टर्स भाड्याने घेण्याची तयारी करत आहे.
लेह आणि सियाचीनसारख्या कठीण प्रदेशात पुरवठा आणि लोकांची एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी वाहतूक करण्यासाठी भारतीय लष्कर चित्ता आणि चेतक विमानाचा वापर करते. परंतु त्यामुळे ही विमाने बदलण्याची गरज असल्याची मागणी अनेक वर्षांपासून होत होती. त्यानुसार, पुढील ३ ते ४ वर्षांत ही कालबाह्य झालेली विमाने बदलण्यास सुरुवात होईल, अशी माहिती सूत्रांनी दिली आहे.
(हेही वाचा – Nitish Kumar : ‘त्या’ विधानाविषयी नितीशकुमार यांनी मागितली माफी; भर विधानसभेत महिला सदस्य झाल्या लज्जित)
याकरिता हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (HAL) लाइट युटिलिटी हेलिकॉप्टर (LUH) विकसित करत आहे तसेच लष्कर काही हेलिकॉप्टर्स भाड्याने घेण्याची तयारीही करत आहे. आर्मी एव्हिएशनकडे सध्या सुमारे 190 चिता, चेतक हेलिकॉप्टर्स आहेत. यापैकी पाच 50 वर्षांहून अधिक जुनी आहेत आणि सुमारे 130 हेलिकॉप्टर्स 30 ते 50 वर्षे जुनी आहेत. लष्कराला स्वयंचलित वैमानिकांचीही गरज होती, जी आता कार्यरत करण्यात आली असून त्यांची चाचणी सुरू आहे. ऑटो पायलटमुळे या उपयुक्त हेलिकॉप्टर्सची भार वाहून नेण्याची क्षमता वाढेल आणि उंचावर उड्डाण करणे सोपे होईल. लष्कराला अशी 250 हेलिकॉप्टर्स हवी आहेत; परंतु एचएएलची क्षमता लक्षात घेता लष्कर काही हेलिकॉप्टर्स भाड्याने घेण्याचा विचार करत आहे.
लष्कर केवळ स्वदेशी हेलिकॉप्टर्स भाड्याने घेणार असून आणि त्यासाठी मागितलेल्या माहितीलादेखील चांगला प्रतिसाद मिळाला आहे. लष्कराच्या सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, संपूर्ण चित्ता-चेतकची जागा घेण्यासाठी 10-12 वर्षे लागतील. पुढील 3-4 वर्षांत चित्ता हेलिकॉप्टरचे तांत्रिक आयुष्य संपायला सुरुवात होईल. त्यानंतर नवीन विमाने भारतीय लष्कराच्या ताफ्यात दाखल होणार आहेत. पुढील वर्षाच्या अखेरीस लष्कराला पहिली एल. यू. एच. विमाने प्राप्त होतील.
दूरस्थ पायलट विमान प्रणाली
सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, पुढच्या वर्षी, आर्मी एव्हिएशनला आणखी एक दूरस्थ पायलट विमान प्रणाली मिळेल. आर्मी एव्हिएशनला दोन इस्रायली यूएव्ही हर्मीस मिळणार आहेत. हे हैदराबादमध्ये बांधले जात आहेत, त्यांची एअरफ्रेम तयार आहे. आर्मी एव्हिएशनकडे सध्या हेरॉन-मार्क 1 यूएव्हीचा ताफा आहे आणि त्याला हेरॉन-मार्क 2 यूएव्ही मिळू लागल्या आहेत. हेरॉन-मार्क 2 ही सॅटकॉम सक्षम आहे आणि आता लष्करातील हेरॉन-मार्क 1 देखील सॅटकॉम (सॅटलाइट कम्युनिकेशन) सक्षम करण्यासाठी अद्ययावत केली जात आहे. सध्या, हेरॉन-मार्क-1, जे सॅटकॉम सक्षम नाही, त्याला जमिनीवरून संवाद साधावा लागतो किंवा अन्य यूएव्ही त्याद्वारे उडू आणि संवाद साधू शकते, परंतु जर उपग्रह संप्रेषण असेल तर ते कोठूनही उडवता येते.