संपूर्ण जग तीव्र आर्थिक मंदीच्या वाटेवर! जाणून घ्या भारतासह मोठ्या देशांचा किती वाढला महागाई दर?

कोरोनामुळे अवघ्या जगाला आर्थिक फटका बसला आहे. त्यामुळे जगाला महागाई आणि आर्थिक मंदीने ग्रासले आहे. त्यामुळे लवकरच मासिक उत्पन्न आधीच्या तुलनेत निम्मे आणि खर्च दुप्पट होण्याआधीच आर्थिक नियोजन करण्याची गरज बनली आहे. भारतातील गेल्या 30 वर्षांतील घाऊक महागाई दर सर्वोच्च आहे. केवळ भारताचाच नाही, तर सध्या अमेरिका, ब्रिटन आणि जर्मनीसारख्या मोठ्या देशांमध्ये महागाई शिगेला पोहोचली आहे. जगातील प्रत्येक प्रमुख देशाचे चलन घसरत आहे आणि जगभरातील शेअर बाजार कोसळत आहेत. ही सर्व लक्षणे आर्थिक मंदीची आहेत आणि जर आर्थिक मंदी आली तर नोकरीपासून व्यवसायापर्यंत सर्व काही धोक्यात येईल.

जगभरात महागाई वाढली 

सध्या वाढलेली महागाई केवळ भारतातच नाही तर जगभरात महागाईने ऐतिहासिक पातळी गाठली आहे. सध्या सर्वाधिक महागाई दर तुर्कस्तानचा आहे. तुर्कस्तानमध्ये २४ वर्षांनंतर महागाईचा दर ७३.५ टक्क्यांच्या विक्रमी पातळीवर पोहोचला आहे. अमेरिकेत ४१ वर्षांनंतर महागाईचा दर ८ टक्क्यांहून अधिक आहे. यूकेमध्ये ४० वर्षांनंतर महागाईचा दर ९ टक्क्यांवर पोहोचला आहे. जर्मनीमध्ये ५० वर्षांनंतरचा महागाईचा दर ७.९ टक्के नोंदवला गेला आहे. याशिवाय युरोपमध्ये हा आकडा ८.१ टक्के, ब्राझीलमध्ये ११.७ टक्के, रशियामध्ये १७ टक्के आणि पाकिस्तानमध्ये अडीच वर्षांनंतर मे महिन्यात महागाईचा दर सुमारे १४ टक्क्यांपर्यंत पोहोचला आहे. या देशांच्या तुलनेत भारतातील चलनवाढीचा दर अजूनही खूपच कमी आहे. भारतातील महागाईचा दर केवळ ७ टक्के आहे.

(हेही वाचा शिवसेनेत बंडखोरी! सरकार स्थापण्यासाठी भाजपसमोर काय आहेत संसदीय आव्हाने?)

घाऊक महागाई 30 वर्षांनंतर सर्वोच्च पातळीवर

भारतासाठी चिंतेची गोष्ट अशी आहे की, आता घाऊक किंमत निर्देशांक, ज्याला घाऊक महागाई दर म्हणतात, तो 30 वर्षांनंतर सर्वोच्च पातळीवर पोहचला आहे. खाद्यपदार्थ आणि कच्च्या तेलाच्या किमतीत वाढ झाल्यामुळे घाऊक किंमत निर्देशांकाने मे महिन्यात 15.88 टक्क्यांचा विक्रमी उच्चांक गाठला. यापूर्वी ऑगस्ट 1991 मध्ये हा आकडा सुमारे16 टक्के नोंदवला गेला होता.

घाऊक महागाई दर कसा ठरवला जातो?

भारतात घाऊक चलनवाढीचा दर 697 वस्तू आणि सेवांच्या बाजारभावाच्या आधारे मोजला जातो आणि त्यात 45 टक्के खाद्य आणि पेयांचा वाटा आहे. यात तृणधान्ये, दूध, भाज्या, मिठाई, तेल, चिकन, मटण, मासे आणि अंडी यांचा समावेश आहे. याशिवाय यामध्ये इंधनाच्या किमतींचाही अभ्यास करण्यात आला आहे. मागील महिन्याच्या तुलनेत किरकोळ महागाई दर काहीसा खाली आला आहे. गेल्या महिन्यात किरकोळ महागाई 7.04 टक्के नोंदवली गेली होती. तर यापूर्वी एप्रिलमध्ये किरकोळ महागाईचा दर ७.७९ टक्के नोंदवला गेला होता, जो आठ वर्षानंतरचा उच्चांक होता. फेब्रुवारी ते एप्रिल या कालावधीत भाज्यांचे भाव २३ टक्क्यांहून अधिक वाढले. म्हणजेच आधी १०० रुपये किलो दराने भाजी मिळत होती, तर आता त्याची किंमत १२३ रुपयांवर गेली आहे.

डॉलरच्या तुलनेत रुपया कमजोर होत आहे

आता जगभर अशा प्रकारे महागाई वाढत असताना, व्यवसाय करणे महाग होते आणि त्याचा थेट परिणाम जगातील विविध चलनांवर होतो. म्हणजेच वाढत्या महागाईमुळे जगातील प्रत्येक प्रमुख देशाचे चलन घसरत आहे. या वर्षी पौंड डॉलरच्या तुलनेत ११ टक्क्यांनी घसरला आहे. पाउंड हे ब्रिटनचे चलन आहे. त्याचप्रमाणे युरोपातील चलन युरो, डॉलरच्या तुलनेत ७.६ टक्क्यांनी घसरला आहे. जपानचे चलन येन १७.२ टक्क्यांनी घसरले आहे. याशिवाय चिनी चलन युआन (युआन) देखील या वर्षी डॉलरच्या तुलनेत ५.६ टक्क्यांनी घसरला आहे आणि आपल्या भारतात रुपयाचे मूल्यही डॉलरच्या तुलनेत ४.७ टक्क्यांनी घसरले आहे. सध्या भारताचे ७८.१५ रुपये एका डॉलरच्या बरोबरीचे आहेत. भारताच्या इतिहासात पहिल्यांदाच डॉलरच्या तुलनेत रुपया इतका कमजोर झाला आहे.