Places To Visit In lucknow: पर्यटकांना भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम ठिकाण !

ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक वारसा जपणारे… अशी ओळख असलेले लखनौ ! (Places To Visit In lucknow) उत्तर प्रदेशची राजधानी…राजकीय आणि शैक्षणिक केंद्र असून येथील शिवणकला, पाककला, आकर्षक वास्तुशिल्प, स्मारके भारतभर प्रसिद्ध आहेत. जुन्या इमारती, मुस्लिम, नबाबी , फिरंगी संस्कृती च्या खुणा व नवीन गगनचुंबी इमारती, उड्डाणपूल, मेट्रो, बॉटनिकल गार्डन तथा आंबेडकर पार्कसारख्या आधुनिक सुखसोयी याचा सुरेख संगम आहे. हिंदीसोबत अवधी आणि उर्दू भाषाही लखनौमध्ये बोलल्या जातात. उच्च शिक्षणासाठी येथे अनेक नामांकित महाविद्यालये आहेत. भारतीय बॅडमिंटन संघटनेचे मुख्यालय येथे आहे. विविध आंतरराष्ट्रीय सामन्यांचे आयोजन येथे केले जाते. एकेकाळच्या प्रचलित संस्कृतीचा शोध घेण्याची संधी येथे येणाऱ्या पर्यटकांना मिळते. लखनौला भेट देणाऱ्या पर्यटकांच्या मागण्या पूर्ण करण्यासाठी लखनौ शहरात आधुनिक प्रेक्षणीय स्थळे बांधण्यात आली आहेत. या ठिकाणांची वैशिष्टयपूर्ण माहिती आणि तेथे जाण्याचा मार्ग याविषयी जाणून घेऊया –

१८व्या शतकात मुघल राजवटीत या शहराला महत्त्व प्राप्त झाले. नवाबांच्या राजवटीत या शहराची भरभराट झाली. त्यामुळे ‘नवाबांचे शहर’ अशी ओळख लखनौला लाभली आहे. विशेष म्हणजे येथील संस्कृती वर्षानुवर्षे जपली जात. या शहराला पहिल्यांदाच भेट देणारे देणारे पर्यटक येथील ‘पहले अॅप’ आणि ‘जनब’ संस्कृतीने भारावून जातात. लखनौचा इतिहास, कला आणि संस्कृतीने भारीत अशा…अद्भूत…अलौकिक…उच्च शिक्षणाचा वारसा जपणाऱ्या शहरांत पर्यटकांना भेट देणाऱ्या ठिकाणांची यादीही भली मोठी आहे.

बारा इमामबाडा

‘बारा इमामबाडा’ ही भव्य वास्तू १७८४ साली असफ-उद-दौलाने बांधली होती. या मोठ्या मंदिराची खास गोष्ट म्हणजे मोठा मुख्य सभामंडप ज्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे ज्याच्या छताला आधार देणारे खांब नाहीत. हा वाडा अस्फी मशीद आणि भूलभुलैय्या नावाच्या नेत्रदीपक चक्रव्यूहा (बाउली) साठी लोकप्रिय आहे. हे एक लक्षवेधी स्मारक आहे जे लखनौमधील सर्व प्रसिद्ध ठिकाणांपेक्षा वेगळे आहे. ही वास्तुकला अलंकृत मुघल रचनेसारखी आहे ज्यात लोखंडी किंवा युरोपियन वास्तूकलेचा वापर करण्यात आलेला नाही.

ठिकाणः माच्ची भवन, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226003

लखनौ प्राणीसंग्रहालय
नवाब वाजिद अली शाह प्राणी उद्यान असे येथील प्राणी संग्रहालयाचे नाव आहे. या प्राणीसंग्रहालयाचे उद्घाटन २९ नोव्हेंबर 29 नोव्हेंबर 1921 रोजी झाले. नौकाविहार, बॅटरी वाहन, टॉय ट्रेन राइड आणि इतर अनेक आकर्षणांचा पर्यटकांना येथे आनंद घेता येतो. नैसर्गिक सौंदर्य, प्राणीसंग्रहायलय, निसर्गातल्या अनेक आश्चर्यकारक नेत्रसुखद गोष्टी पर्यटकांना मोहित करतात. त्यामुळे घड्याळाकडे लक्ष न देता सहज चक्क ४-५ तासांचा वेळ कसा जातो, याचे भानच पर्यटकांना राहत नाही.

ठिकाणः हजरतगंज रोड, सिव्हिल हॉस्पिटलच्या समोर, लखनऊ, उत्तर प्रदेश, 226001, भारत

आंबेडकर मेमोरियल स्मारक
आंबेडकर मेमोरियल पार्क हे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना स्मारक येथे आहे. लखनौमधील सर्वोत्तम पर्यटन स्थळांपैकी एक असलेले हे उद्यान 107 एकरांवर पसरलेले आहे, तर आतील स्मारके राजस्थानमधील लाल रंगाच्या वालुकाश्माने बांधलेली आहेत. आतील अनेक स्मारकांमध्ये आंबेडकर स्तूप (Ambedkar stupa), संग्रहालय (sangrahalay), फोटो गॅलरी (photo gallery), प्रतिबिंब स्थळ (pratibimb sthal) आणि दृश्य स्थळ (drashya sthal) यांचा समावेश आहे.

ठिकाणः विपुल खंड 2, विपुल खंड 3, विपिन खंड, गोमती नगर, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226010

द रेसिडेन्सी (निवासस्थान)
रेसिडेन्सी हा नवाब काळातील निवासी संकुलातील अनेक इमारतींचा समूह आहे. नवाब सआदत अली खान दुसरा याच्या राजवटीत बांधलेले हे निवासस्थान 1857 च्या लखनौच्या वेढ्याचा भाग होते. जरी, सध्या भग्नावस्थेत असले तरी, तोफांचा मारा आणि तुटलेल्या भिंती युद्धाची कथा सांगतात. उद्ध्वस्त झालेल्या इमारती आता फुलांच्या पट्ट्यांनी आणि हिरवळीने वेढलेल्या आहेत, ज्यामुळे ते पर्यटनासाठी लखनौमधील प्रसिद्ध ठिकाणांपैकी एक बनले आहे.

ठिकाणः महात्मा गांधी मार्ग, दीप मानक नगर, कैसर बाग, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226001

जनेश्वर मिश्रा उद्यान
पर्यटकांसाठी आनंददायी भेट म्हणून हे उद्यान आहे. लखनौ शहराच्या मध्यभागी वसलेले हे उद्यान पर्यावरणपूरक आहे. येथील परिसर विस्तीर्ण असून हे आशियातील सर्वात मोठ्या उद्यानांपैकी एक आहे आणि लखनौमध्ये भेट देणाऱ्या ठिकाणांपैकी सुंदर ठिकाण आहे. गोमती नदीजवळ असलेल्या जनेश्वर मिश्रा उद्यानाच्या परिसरात करमणुकीची साधने असून येथील हिरव्यागार परिसराची पर्यटकांना भुरळ पडते.

ठिकाणः गोमतीनगर, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226010

लखनौ म्युझियम
पर्यटकांना लखनौचा प्राचीन इतिहास जाणून घेण्यासाठी हे ठिकाण सर्वोत्तम आहे. चार मजली असलेले हे संग्रहालय पाषाणयुगातील असून उत्कृष्ट प्रदर्शने, जैन कला, शिल्पे, पुरातत्त्व, नवाब आणि प्राचीन नाण्यांची प्रदर्शने आणि दालने आहेत. इतिहासप्रेमींना आणि सामान्य पर्यटकांना आणि महाविद्यालयीन मुलांनाही हे ठिकाण खूप आवडेल.
ठिकाणः नरही, हजरतगंज, लखनऊ, उत्तर प्रदेश 226001

हजरतगंज
शहराच्या मध्यवर्ती भागातील हा एक भाग आहे आणि गजबजलेल्या बाजारपेठा आणि बाजारांव्यतिरिक्त, येथे पर्यटकांना मोगलाई पाककृती, चित्रपटगृहे, करमणूक क्षेत्रे, हॉटेल्स आणि काही सर्वोत्तम उपहारगृहे आढळतील. खरेदी करण्यासाठी भरपूर पारंपारिक कपडे, पुस्तकांची दुकानेही सापडतील. येथील ऐतिहासिक इमारतींमुळे हजरतगंज वेगळी ओळख प्राप्त झाली आहे.

ठिकाणः हजरतगंज-लखनऊ, उत्तर प्रदेश 226001

जामा मशीद
लोकप्रिय जामा मशिदीला भेट दिल्याशिवाय लखनौची प्रेक्षणीय स्थळे पाहणे अपूर्ण आहे. वर्षानुवर्षे शहरात प्रचंड वर्चस्व असलेल्या संस्कृतीबद्दल आणखी कसे जाणून घ्याल? भिंतींवर चमकणारे पांढरे वालुकाश्म सुलेखन, आकर्षक मिनार आणि चित्र-परिपूर्ण घुमट असलेले हे 15 व्या शतकातील वास्तुकलेचे आश्चर्य येथे पाहायला मिळते. 260 हून अधिक खांब आणि 15 कमानीदार घुमटांसह, गुंतागुंतीचे दगडी काम आणि कोरीव काम यामुळे भारतातील सर्वोत्तम मशिदींपैकी ही एक मशीद असल्याचे मानले जाते.

ठिकाणः हुसैनाबाद पीर बुखारा, हुसैनाबाद, युनिटी कॉलेज जवळ, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226003

आनंदी वॉटर पार्क
कुटुंबासह भेट देण्यासाठी लखनौ हे ठिकाण सर्वोत्तम आहे. आनंदी वॉटर पार्क लहान मुलांना नक्कीच आकर्षित करेल. अतिशय विस्मयकारक असे हे आनंदी वॉटर पार्क आहे. पाण्याचा उतार, तरंग तलाव ( water slides)आणि लेझी रिव्हर (lazy river) असलेले मनोरंजनाचे क्षेत्र आहे. प्रचंड मनोरंजन क्षेत्र आणि त्याहूनही मोठे रिसॉर्ट आणि क्लब क्षेत्र असलेले हे भारतातील सर्वात मोठ्या जल उद्यानांपैकी एक आहे.

ठिकाणः कॅनाल रोड, फैजाबाद रोड, इंदिरा कॅनालच्या बाजूला, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226028

सिकंदर बाग
एकेकाळी नवाब वाजिद अली शाह यांचे उन्हाळी निवासस्थान असलेल्या ‘लखनौच्या वेढ्याची’ सिकंदर बाग ही आणखी एक आठवण करून देते. जरी त्याला बाग म्हटले जात असले, तरी 120 चौरस यार्डांमध्ये एक व्हिला, काही त्रुटी, प्रवेशद्वार, तटबंदीच्या भिंती आणि कोपऱ्यातील बुरुज देखील आहेत. बोटॅनिकल गार्डन आणि नॅशनल बोटॅनिकल रिसर्च इन्स्टिट्यूट, त्याच्या मध्यभागी मोकळी जागा आणि बाक असल्याने, लखनौमध्ये पाहण्यासारख्या उत्कृष्ट ठिकाणांपैकी हे एक आहे.

ठिकाणः अशोक मार्ग, गोखले विहार, सिव्हिल लाइन्स, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226001

चत्तर मंझिल
चत्तर मंझिल हे लखनौतील एक स्मारक आहे. जे ‘अम्ब्रेला पॅलेस’ म्हणून ओळखले जाते. हे स्मारक इंडो-युरोपियन-नवाबी स्थापत्य शैलीचा उत्तम नमुना आेह. छत्रीच्या आकाराचे घुमट आणि मोठ्या भूमिगत खोल्या या अत्यंत चित्तवेधक आहेत. हे ठिकाण लखनौमध्ये भेट देण्याजोग्या उत्कृष्ट वास्तुकलेच्या ठिकाणांपैकी एक आहे.

ठिकाणः महात्मा गांधी मार्ग, कैसर बाग, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226001

गोमती रिव्हरफ्रंट पार्क
गोमती नदीच्या काठावर वसलेले, अतिशय हिरवेगार आणि सौंदर्याच्या दृष्टीने आनंददायी आकर्षण असलेले अद्भुत, फेरफटका किंवा सहलीसाठी उत्तम असलेले हे ठिकाण आहे. रात्रीच्या वेळी संगीताचे कारंजे, एक एम्फीथिएटर, सायकलिंग क्षेत्र आणि जॉगिंग ट्रॅक आणि नौकानयनाच्या संधी यामुळे या उद्यानात पर्यटक गर्दी करतात.

ठिकाणः जियामऊ, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226010

मरिन ड्राइव्ह लखनौ
मती नदीला लागून असलेला रस्ता, ज्याला मुंबईच्या प्रसिद्ध मरीन ड्राइव्हचे नाव देण्यात आले आहे, हे स्थानिकांमध्ये लोकप्रिय ठिकाण आहे. लखनौमधील मरीन ड्राइव्ह हे संध्याकाळी आणि सकाळच्या वेळी स्थानिकांसाठी एक प्रमुख ठिकाण आहे आणि ते गोमती नदीच्या आश्चर्यकारक दृश्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. येथे सर्व वयोगटातील लोकांसाठी अनेक उद्याने आणि इतर आकर्षणे आहेत.

ठिकाणः लखनऊ, उत्तर प्रदेश 226010

रूमी दरवाजा
बारा इमामबाडा आणि छोटा इमामबाडा दरम्यान वसलेले रूमी दरवाजा हे लखनौच्या जुन्या शहरातील एक आश्चर्यकारक साठ फूट उंच प्रवेशद्वार आहे. अवधी वास्तुकलेसाठी प्रसिद्ध असलेले हे प्रवेशद्वार नवाब आसफ-उल-दौला यांनी बांधले होते आणि तुर्की गेट म्हणूनही लोकप्रिय आहे कारण त्याची रचना तुर्कीमधील बाब-ए-हुमायून प्रवेशद्वारावरून करण्यात आली होती.

ठिकाणः 17/11 हुसैनाबाद रोड, लाजपत नगर कॉलनी, लाजपत नगर, माछी भवन, लखनऊ, उत्तर प्रदेश 226003

हुसैनाबाद चित्र गॅलरी
हुसैनाबाद घड्याळ मनोरा आणि छोटा इमामबारा जवळ असलेले हे दालन बारडेरी शैलीच्या वास्तुकलेमध्ये बांधण्यात आले होते आणि त्यात प्रादेशिक शासकांची चित्रे प्रदर्शित केली आहेत. येथील चित्रांमध्ये प्रकाशीय भ्रमाच्या खुणा (optical illusion)आहेत, ज्यामुळे हे ठिकाण पर्यटकांना आकर्षित करते. येथे एक मशीद आणि लॉनदेखील आहे.

ठिकाणः व्हीडब्ल्यूजी 5+223, हुसैनाबाद, लखनौ, उत्तर प्रदेश 226003

नवाबगंज पक्षी अभयारण्य
कानपूर-लखनौ महामार्गावरील उन्नाव जिल्ह्यात वसलेले नवाबगंज पक्षी अभयारण्य हे लखनौमध्ये भेट देण्याजोग्या सर्वात लोकप्रिय ठिकाणांपैकी एक आहे. या अभयारण्यात एक तलाव देखील आहे आणि ते उत्तर भारतातील अनेक पाणथळ जागांपैकी एक आहे. पक्ष्यांच्या 250 हून अधिक प्रजातींचे घर असलेल्या या ठिकाणी इतर वन्यजीवही दिसतात. मोर, सारस क्रेन, किंग क्रो, इंडियन रोलर हे येथे दिसणारे पक्षी आहेत.

ठिकाणः एनएच 25, रावणहार, उत्तर प्रदेश 209859

लखनौच्या इतर अनोखी वैशिष्ट्ये –
– लखनौमधील अनेक ठिकाणे ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक माहिती देणारी आणि मनोरंजन करणारी आहेत. जी पर्यटकांचे लक्ष वेधून घेतात.
– भगवान लक्ष्मणाने लखनौ शहर वसवले, अशी आख्यायिका सांगितली जाते. त्यामुळे लखनौला पूर्वी ‘लक्ष्मणपूर’ म्हणत असत.
– भारतातील सर्वात उंच घड्याळ ‘मनोरा’ या शहरात आहे.
– संपूर्ण शहरी भागात 9000 हून अधिक सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवण्यात आले आहेत.
– बारा इमामबाडा हे आशियातील सर्वात मोठे सभागृह आणि संकुल आहे.
– चारबाग लखनौ रेल्वे स्थानकावरून बुद्धिबळपटासारखे दिसते.

लखनौला कसे पोहोचायचे?
– विमान आणि रेल्वेसह वाहतुकीच्या 2 मोठ्या साधनांद्वारे लखनौला जाता येते. उत्तर प्रदेशची राजधानी असल्याने या शहरात पोहोचण्यात कोणतीही अडचण नाही.

• हवाई मार्गानेः चौधरी चरण सिंग आंतरराष्ट्रीय विमानतळ हा देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय वाहकांना सेवा देणारा प्रमुख विमानतळ आहे. देशाच्या सर्व प्रमुख भागांतून नियमित कनेक्टिंग उड्डाणे येथे होतात.
• रेल्वेद्वारेः शहरात एकूण 3 मुख्य रेल्वे स्थानके आहेत. लखनौ चारबाग, लखनौ जंक्शन लखनौ शहर शहराला सेवा देतात. लखनौ चारबाग आणि लखनौ जंक्शन हे दिल्ली आणि लखनौला जोडणारे प्रमुख मार्ग आहेत.

एकंदरीत, लखनौला भेट देण्यासाठी तेथील वारसा आणि सांस्कृती माहिती मिळवण्यासाठीच नव्हे तर खरेदीसाठीची ठिकाणे, संग्रहालये, करमणुकीची ठिकाणेही अत्यंत महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक माहिती देणारी आहेत. त्यामुळे पर्यटनाचा फक्त आनंद घेण्याऱ्यांना, भारतीय संस्कृतीची ओळख करून घेणाऱ्यांना, ऐतिहासिक अभ्यासकांना, लहान मुलांना फिरण्यासाठी…प्रत्येक वयोगटाच्या पर्यटकाला भेट देण्यासाठी हे ठिकाण सर्वोत्तम आहे.