वांद्रे कुर्ला संकुल (BKC Mumbai) हे भारतीय मुंबई शहराच्या उपनगरातील नियोजित व्यावसायिक संकुल आहे. MMRDA च्या म्हणण्यानुसार, दक्षिण मुंबईतील कार्यालये आणि व्यावसायिक क्रियाकलापांच्या “पुढील एकाग्रतेला अटक” करण्यासाठी तयार करण्यात आलेल्या “वृद्धी केंद्रांच्या” मालिकेतील हे कॉम्प्लेक्स पहिले आहे. यामुळे दक्षिण मुंबईची गर्दी कमी होईल आणि महानगर प्रदेशात नियोजित व्यावसायिक रिअल इस्टेटची नवीन क्षेत्रे तयार होतील अशी अपेक्षा आहे.
हे कॉम्प्लेक्स माहीम खाडीच्या उत्तरेकडील पाणथळ जमिनीवर बांधले गेले आहे आणि पूर्वेला कुर्ला आणि पश्चिमेला वांद्रे या उपनगरांनी वेढलेले आहे. सांताक्रूझ त्याच्या उत्तरेस आहे. BKC मध्ये नाबार्ड हेड ऑफिस, IL&FS, एशियन हार्ट इन्स्टिट्यूट, डाऊ केमिकल्स, ICICI बँक, सिटी बँक, भारत डायमंड बोर्स, धीरूभाई अंबानी इंटरनॅशनल स्कूल, अमेरिकन स्कूल ऑफ बॉम्बे आणि फॉर्च्युन 500 यासह अनेक व्यावसायिक इमारती आहेत. हे मुंबईत देखील आहे. क्रिकेट असोसिएशनचे क्रिकेट मैदान आणि युनायटेड स्टेट्स मुंबई वाणिज्य दूतावास. संपूर्ण BKC मध्ये विविध कार्यालयांमध्ये सुमारे 400,000 (4 लाख) लोक काम करतात.
MMRDA ची 1977 मध्ये वांद्रे-कुर्ला संकुलाचे नियोजन आणि विकास करण्यासाठी “विशेष नियोजन प्राधिकरण” म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती. त्यात मिठी नदी, वाकोला नाला आणि माहीम खाडीच्या दोन्ही बाजूला एकेकाळची 370 हेक्टर सखल जमीन समाविष्ट आहे. या भागात पाण्याचा निचरा होत नव्हता आणि माहीम खाडीतील प्रदूषणामुळे त्याचा गंभीर परिणाम झाला होता. मिठी नदी आणि वाकोला नाल्याच्या चॅनेलायझेशनचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे पाणी वाहून नेण्याची क्षमता सुधारणे आणि प्रदूषण कमी करणे. मिठी नदी सुमारे 4.5 किमी. माहीम कॉजवे ते C.S.T. या लांबीच्या रोड ब्रिज आणि त्याची उपनदी वाकोला नाला, 2.5 किमी. त्याची लांबी, सरासरी ६० मी. आणि 40 मी. ज्यामुळे BKC परिसरातील या दोन महत्त्वाच्या जलकुंभांची हायड्रॉलिक वैशिष्ट्ये सुधारतात.
(हेही वाचा व्‍हॉट्‍सअ‍ॅपवरील ‘Meta AI’ कडून हिंदूंच्या देवतांचा सर्रास अपमान; माफी मागण्याची हिंदूंची मागणी)
BKC मधील व्यावसायिक विकासामध्ये खाजगी आणि सरकारी कार्यालये (राज्य आणि मध्यवर्ती), बँका, घाऊक आस्थापना इत्यादींचा समावेश होतो आणि शेवटी या परिसरात सुमारे 2,00,000 नोकऱ्या उपलब्ध होतील. एमएमआरडीएने आत्तापर्यंत ‘ई’ ब्लॉकमध्ये 19 हेक्टर पाणथळ जमीन विकसित केली आहे जिथे अनेक कार्यालयीन इमारती बांधल्या गेल्या आहेत. या इमारती एकत्रितपणे 174,000 चौरस मीटरची कार्यालयीन जागा प्रदान करतात ज्यामध्ये 17,400 नोकऱ्या सामावून घेण्याची क्षमता आहे. या ब्लॉकमध्ये सुमारे 22,500 चौरस मीटर क्षेत्रफळावर ‘सिटी पार्क’ नावाचा अर्बन प्लाझा आणि पार्क विकसित करण्यात आला आहे.
IFBC योजनेचा मूलभूत विचार हा परिसराची सुलभता आहे. प्रवेशयोग्यता आणि अभिमुखतेच्या विचारांनी IFBC च्या संपूर्ण मास्टर प्लॅनला आकार दिला आहे. हा वांद्रे कुर्ला कॉम्प्लेक्सच्या ‘जी’ ब्लॉकचा एक भाग आहे, जो वांद्रे आणि कुर्ला दरम्यान स्थित आहे, ही दोन्ही प्रमुख रेल्वे स्थानके आहेत आणि पश्चिमेकडील त्यांच्या परिसरात रेल्वे टर्मिनस (अनुक्रमे वांद्रे टर्मिनस आणि लोकमान्य टिळक टर्मिनस) आहेत. आणि मुंबई उपनगरीय रेल्वेचे अनुक्रमे मध्यवर्ती मार्ग. उपनगरीय रेल्वे व्यतिरिक्त, मुंबई मेट्रो प्रकल्पाच्या फेज 1 ची आगामी लाईन II IFBC मधून जाईल आणि BKC जवळ आणि आत 4 स्थानके असतील (म्हणजे, MMRDA, आयकर कार्यालय, भारत नगर आणि कॉम्प्लेक्स रोड), इतर वांद्रे (मेट्रो) आणि कुर्ला (मेट्रो) स्थानकांपेक्षा. वरील रेल्वे लिंक्स व्यतिरिक्त, BKC ला वेस्टर्न एक्स्प्रेस हायवे, मुंबईतील एक प्रमुख द्रुतगती मार्ग, कलानगर जंक्शन आणि BKC रोड मार्गे देखील सहज प्रवेश करता येतो, जो IFBC मधून जातो.
Join Our WhatsApp Community