माजी पोलीस महासंचालक प्रविण दीक्षित यांनी सांगितले कोकणच्या विकासाचे महत्व

अ‍ॅडव्होकेट विलास पाटणे यांनी कोकणच्या विकासासंबंधी अनेक विषयांवर `महाराष्ट्र टाइम्स’ मध्ये लिहलेल्या लेखांचे संकलन `अपरान्त कोकण’ या पुस्तकाच्या माध्यमातून करण्यात येत आहे. या पुस्तकाचा प्रकाशन सोहळा शनिवारी रत्नागिरी येथे संपन्न झाला. यावेळी प्रमुख अतिथी म्हणून माजी पोलीस महासंचालक प्रविण दीक्षित उपस्थित होते.

यावेळी त्यांनी लेखकाचे मनःपूर्वक अभिनंदन करत, कोकणच्या विकास आणि सुरक्षेच्या विषयांवर मार्गदर्शन केले. या पुस्तकाच्या माध्यमातून मच्छिमार उद्योग, फळ उद्योग, कोकणातील मुलांचे कौशल्य, विकास ह्याचबरोबर कोकणतील बंदरे, कोकण रेल्वे अशा अनेक दळणवळण क्षेत्रातील विषयांवरही लेखकाने आपले विचार व्यक्त केले आहेत.

कोकणचा विकास करण्यासाठी अनेक उद्योगांच्या माध्यमातून अंदाजे 30 हजार कोटी रुपयांची गुंतवणूक थोड्याच दिवसांत होणार आहे. विविध उद्योगांच्या माध्यमातून कोकणचा विकास होत आहे. त्यामुळे कोकणातील निसर्गावर, तेथील माणसांवर होणारे अनेक विपरीत परिणाम लेखकाने नोंदवले आहेत व त्यासाठी नेमके काय उपाय करायला पाहिजेत याबद्दल…

कोकणातील व्यक्ती गुन्हेगारीकडे वळतेय!

कोकण हा पालघर पासून सिंधुदुर्गपर्यंत पसरलेला चिंचोळा पण जवळ जवळ 700 कि. मी.हून अधिक मोठा भूभाग आहे. कोकणचा विकास होत असतांना, त्यातील सुरक्षेसंबंधीच्या बाबींकडेही लक्ष देण्याची नितांत आवश्यकता आहे. कोकणात आत्तापर्यंत पिढ्यानपिढ्या राहणारा माणूस हा इतरांना सुपरिचित होता व यातून निर्माण झालेल्या सामाजिक दडपणामुळे कोकणातील व्यक्ती ही क्वचितच गुन्हेगारीकडे वळत असे. त्यामुळे निसर्गाच्या सान्निध्यात असलेला कोकण हा तिथल्या शांततेसाठी व गुन्हेगारी पासून दूर असण्यासाठी प्रसिद्ध होता. वय 15 ते 60 या मधील पुरुष व्यक्ती रोजगारासाठी, मुंबई वा अन्य दूरच्या भागात गेल्यामुळे कोकणात अनेक गंभीर सामाजिक समस्या निर्माण झाल्या आहेत. कोकणातील स्त्रियांच्या समस्यांकडे, कोकणात स्थैर्य रहावे यासाठी लक्ष देणे आवश्यक आहे. असे म्हणतात की, पाणी नेहमी उताराकडे जात राहते त्याप्रमाणे जेथे रोजगार असेल तेथे कामगार येत राहतात.

…म्हणून इतर प्रांतातील लोक कोकणात दाखल होतायंत

कोकणातील मच्छिमार उद्योग असो अथवा नारळ-सुपारीचा व्यवसाय असो यासाठी फार मोठ्याप्रमाणात कामगारांची आवश्यकता असते. पारंपारिक कोकणी माणूस या उद्योगांना उपलब्ध नसल्याने आता सुदूर अशा नेपाळ, बांगलादेश म्यानमार येथील व्यक्ती कोकणात दाखल होत आहेत. तसेच कोकणात प्रचंड गुंतवणुकीस योग्य अशा कुशल व अकुशल कामगारांची चणचण भरुन काढण्यासाठी कोकण सोडून इतर प्रांतातील लोक कोकणात दाखल होत आहेत. कोकणातील निसर्गरम्य जागा वा उत्तम फळफळावळ यामुळे अन्य प्रांतातील श्रीमंत लोक कोट्यवधी रुपयांची गुंतवणूक करून कोकणातील मोक्याच्या जागा विकत घेत आहेत. कोकणात होणारा बंदर विकास, महामार्गांचे जाळे, कोकण रेल्वे अशांच्या बरोबरीनेच परप्रांतातील अनेक व्यक्ती कोकणात दाखल झाल्या आहेत. आज अशा बाहेरून आलेल्या व्यक्तींचा इतिहास व कोकणात येण्याचा उद्देश फार क्वचितच तपासून पाहिला जातो त्यामुळे या बाहेरून आलेल्या व्यक्ती,ड्रग माफिया, दहशतवादी कारवाया, नक्षलवादी चळवळव अशा अनेक राष्ट्रविघातक कारवायांमधे गुंतलेल्या असतता.

(हेही वाचा – हवेतच भेदणार लक्ष्य; क्षेपणास्त्र चाचणीत DRDO ला मोठे यश)

1993 साली मुंबईत झालेले बाँबस्फोट कोणीही विसरू शकणार नाही या बाँबस्फोटात वापरलेली स्फोटके श्रीवर्धन, म्हसळा, मुरूड या ठिकाणी उतरविण्यात आली होती व तेथून मुंबईला पोचविण्यात आली हे सर्वश्रुत आहे. कोकणचा किनारा निसर्गरम्य असला तरीही पाकिस्तान व अन्य देशातून येणार्‍या देश विघातक ताकदींसाठी आकर्षक राहिला आहे. मुंबईच्या सान्निध्यामुळे, मुंबईतील अनेक गुन्हेगार सुपारी देऊन कोकणामध्ये अपघात झाला असे दाखवून आपल्या वैर्‍यांना ठार मारतात असे दिसते. रस्ते चांगले होण्यामुळे अनेक गुन्हेगार वेगवान वाहनातून येऊन पकडले जाण्यापूर्वीच सुटून जात आहेत. अपघातानंतर अपघात कोणी केला हे बर्‍याचवेळा अज्ञात राहते. या व अशा अनेक सुरक्षेसंबंधीच्या बाबींचा विकास करत असतांनाच गांभीर्याने अभ्यास करून त्यावर उपाय योजणे आवश्यक आहे. त्यातील काही उपाय विशद करण्याचा मी प्रयत्न करतो.

• कोकणातील संपूर्ण किनारपट्टीवर व विशेषतः खाड्यांच्या बाजूला सौर विद्युत चलित कॅमेरे बसवण्याची आवश्यकता आहे की, ज्यामुळे तेथे होणारी माणसांची हालचाल टिपली जाईल व आवश्यकतेप्रमाणे त्यांच्यावर कारवाई करता येईल.
• कोकणातील महामार्ग हा पूर्णपणे CCTV लावून सतत नजरेखाली राहील अशी व्यवस्था आवश्यक आहे
• परप्रांतातून व अन्य देशातून येणार्‍या प्रत्येक व्यक्तीची ओळख पटवण्यासाठी त्याचे आधार कार्ड व अन्य आयडेंटिटी कार्ड ठेऊन त्याची वेळोवेळी पडताळणी करणे गरजेचे आहे.
• कोकणातील जमिनी विकतांनाही केवळ पैशाकडे लक्ष न देता त्या व्यक्तीचा पूर्व इतिहास तपासणे जरुरीचे आहे.
• कोकणामध्ये अनेक ठिकाणे जरी दूर पसरलेली असली तरीही Information Technology चा फार मोठ्याप्रमाणावर उपयोग करून टेली मेडिसिन व टेली एज्युकेशन याचा वापर करून हे अंतर कमी करता येऊ शकते.
• कोकणात येणार्‍या उद्योगांना त्यांच्या आजूबाजूच्या पंचक्रोशीतील तरुणांना सर्टिफिकेट, डिप्लोमा, डिग्री अशा विविध थरांवरती शिक्षणाची सोय करणे हे बंधनकारक करणे आवश्यक आहे ज्यामुळे या उद्योगांना आवश्यक कुशल कामगार कोकणातून उपलब्ध होऊ शकतील.
• कोकणाची व पर्यायाने देशाची सुरक्षा करण्यासाठी कोकणातील जनतेचे वारंवार प्रबोधन करून त्याना पोलीसमित्र, कोस्टगार्डमित्र, कोकणरेल्वे मित्र, कोकणातील बंदरेमित्र म्हणून काम करण्यास आवश्यक प्रशिक्षण व प्रोत्साहन देण्याची जरुरी आहे.

त्याच बरोबर मी काही प्रश्न ही विचारु इच्छितोः

• प्रदूषित पाणी कोणतीही स्वच्छता प्रक्रिया न करता समुद्रात सोडून मासळीचा विनाश करणारे आपण कधी शहाणे होणार?
• शहरातील उघडी गटारे आपले आरोग्य धोक्यात आणत आहेत , मलेरियाने लोक हवालदील झालेले आहेत हे आपण थांववणार आहोत, का याकडे दुर्लक्ष करत राहणार आहोत ?
• वाढत्या गाळामुळे कोकणातील एकेकाळी उत्तम असणारी बंदरे आपण गमावून बसलो आहोत. नद्यांमधील बेसुमार वाळूउत्खनन करून आपण नद्यांचा विनाश करत आहोत. बेसुमार वृक्षतोड करून आपण दरवर्षी येणार्‍या पुराला कारण होत आहोत हे आपण थांबवणार आहोत की नाही ?
• स्फोटकांच्या बेसुमार वापरण्याने खडकांत भेगा निर्माण झाल्या आहेत व दरवर्षी दरडी कोसळत आहेत हे थांववणार की नाही ?
• वाळीत टाकणे सारख्या कुप्रथा आजही चालू असल्याच्या तक्रारी मधून मधून येत असतात. अनेक अंधश्रद्धा आपण सोडायला तयार नाही व त्यामुळे आपले नुकसान होत आहे हे आपल्याला मान्य नाही .
• अर्ज फाटे करणे व त्यासाठी अन्याय होतो म्हणून सर्वोच्च न्यायालयापर्यंत वर्षानुवर्षे भांडत राहण्याने आपण किती नुकसान करून घेणार आहोत ?
• कोकणाच्या विकासासाठी सर्व संबंधित आज या ठिकाणी व्यक्त झालेल्या चिंतनाचा आवश्य विचार करतील अशी मला आशा आहे.
• `अपरान्त कोकण’ या पुस्तक प्रकाशनाच्या निमित्ताने माझे विचार आपल्यासमोर मांडता आले हे मी माझे भाग्य समजतो व कोकणातील सर्वांना त्यांच्या विकासवाटेवर शुभेच्छा देतो.

Was glad to attend "Aparant Pustak Prakashan Sohala" and release book "कोकण विकासाचा दस्ताऐवज" written by Shri. Vilas Patne in presence of Shri. @samant_uday ji, Hon'ble Higher & Technical Education Minister, Maharashtra. pic.twitter.com/WhJUiyeXkm

— Shripad Y. Naik (@shripadynaik) April 9, 2022