जॉन्सन अँड जॉन्सनची कॅन्सरला कारणीभूत ठरणारी उत्पादने झाली बंद; अमेरिकेत कंपनी देणार भरपाई; भारतात मात्र मौन

2013 मध्ये, जॉन्सन अँड जॉन्सन कंपनीच्या कॅन्सरसारखा भयंकर आजार पसरवण्यास कारणीभूत टॅल्कम पावडरविरोधात भारतात पहिली कारवाई करण्यात आली. भारतातील एफडीए मुंबई अंतर्गत तत्कालीन आयुक्त महेश झगडे यांनी ही कारवाई केली होती. अमेरिकेने त्याची दखल घेत अमेरिकेतील एफडीएचे अधिकारी मुंबईत पोहोचले. त्यानंतर अमेरिकन महिलांनी मोठ्या प्रमाणात न्यायालयात याचिका दाखल केल्या. आता ही कंपनी अमेरिकन याचिकाकर्त्यांना कोट्यवधी रुपये देऊन न्यायालयीन खटले निकाली काढणार आहे. ही कंपनी भारतीयांच्या आरोग्याबाबत मात्र तितकी जागरूक का नाही, अशी चर्चा सुरू झाली आहे.

अमेरिकेत बंद केलेली उत्पादने भारतात विकली जातात

परदेशी कंपन्या भारतात उद्योग करण्यासाठी येतात, पण भारतीय ग्राहकांबाबत त्यांचा दुटप्पीपणा दिसून येतो. याचा मोठा पुरावा म्हणजे जॉन्सन अँड जॉन्सन कंपनी. या कंपनीने लहान मुले आणि महिलांसाठी बनवलेल्या टॅल्कम पावडर आणि इतर उत्पादनांमुळे कर्करोगाचा धोका जास्त होता. महाराष्ट्र एफडीएने यावर सर्वात मोठे पाऊल उचलले आहे. त्यानंतर अमेरिकेतील एफडीएला जाग आली आणि कंपनीने काही वर्षांपूर्वी अमेरिका आणि कॅनडामधील उत्पादने सार्वजनिकरित्या बंद केली. कंपनीच्या उत्पादनांबाबत न्यायालयात अनेक खटले सुरू आहेत. पण, त्यानंतरही कंपनीने भारतात उत्पादनांची विक्री सुरूच ठेवली. ज्यावर शेवटी सप्टेंबर 2022 मध्ये बंदी घालण्यात आली.

(हेही वाचा छत्रपती संभाजीनगर नामांतराविरोधातील याचिका सर्वोच्च न्यायालयाने फेटाळली; नावे बदलण्याचा अधिकार सरकारचा)

जॉन्सन अँड जॉन्सनच्या कॅन्सरजनक उत्पादनांविरुद्धची पहिली चर्चा महाराष्ट्रात एफडीएच्या आयुक्तांनी केलेल्या कारवाईने सुरू झाली. महेश झगडे यांच्या वेबसाइटनुसार, आयुक्त असताना त्यांनी एप्रिल 2013 मध्ये जॉन्सन अँड जॉन्सनच्या मुलुंड प्लांटचा परवाना रद्द करण्याचे आदेश त्यांच्या सहआयुक्तांना दिले होते. त्यानंतर कंपनी त्या आदेशाच्या विरोधात न्यायालयात पोहोचली, जिथे सप्टेंबर 2013 मध्ये न्यायालयाने त्यांची उत्पादने कॅन्सरजन्य असल्याचे मान्य केले.

मुंबई FDA चा तपास आणि USFDA खडबडून जागी झाली 

या काळात USFDA चे अधिकारीही भारतात आले आणि त्यांनी महाराष्ट्र FDA चे आयुक्त महेश झगडे यांची भेट घेतली. जॉन्सन अँड जॉन्सनच्या कॅन्सरला प्रोत्साहन देणाऱ्या उत्पादनांची माहिती समोर आल्यावर अमेरिकेत खळबळ उडाली. कंपनीने महिलांसाठी बनवलेल्या सौंदर्यप्रसाधनांमध्ये अस्बेस्टसची मात्रा आढळून आली. ज्यामुळे गर्भाशयाच्या कर्करोगाची शक्यता वर्तवण्यात आली. त्यानंतर महिलांनी अमेरिकेतील न्यायालयात याचिका दाखल केली. त्याचप्रमाणे लहान मुलांसाठी बनवलेल्या टॅल्कम पावडरमध्येही कर्करोगजन्य पदार्थ आढळून आले, ज्यामुळे लहान मुलांमध्ये कर्करोगाचा धोका वाढतो. याविरोधात अमेरिकेतील न्यायालयात शेकडो प्रकरणे पोहोचली. कंपनीने यूएस आणि कॅनडामधील उत्पादन बंद केले. सध्या, जॉन्सन अँड जॉन्सनने या प्रकरणांच्या निकालासाठी अमेरिकन तक्रारकर्त्यांना 8.9 अब्ज डॉलर्स म्हणजेच अंदाजे 74,300 अब्ज रुपये देण्याची घोषणा केली आहे. पण भारतीय बाजारपेठेत विकल्या जाणाऱ्या कॅन्सरजनिक उत्पादनांबाबत ते मौन बाळगून आहे.