वडोदरा येथील ‘स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मारक केंद्रा’ला स्मृतीचिन्ह पुरस्कार

स्वातंत्र्यवीर सावरकर राष्ट्रीय स्मारक वीर सावरकरांच्या विचारांचा प्रसार करणाऱ्या व्यक्ती किंवा संस्था यांचा दरवर्षी गौरव करते. याअंतर्गत स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मृतीचिन्ह पुरस्कार दिला जातो. 2022 सालचा स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मृतीचिन्ह पुरस्कार वडोदरा येथील वीर सावरकर स्मारक केंद्राला प्रदान करण्यात आला.

स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांच्या जयंतीनिमित्त स्वातंत्र्यवीर सावरकर राष्ट्रीय स्मारकाच्यावतीने दरवर्षी शौर्य, विज्ञान आणि स्मृतीचिन्ह पुरस्कार, तसेच शिखर सावरकर पुरस्कार दिले जातात. रविवार, २२ मे २०२२ रोजी सायंकाळी ७ वाजता हा पुरस्कार वितरण सोहळा स्वातंत्र्यवीर सावरकर सभागृहात झाला.

वडोदरा येथील स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मारक केंद्राच्या स्थापनेचा मोठा इतिहास आहे. स्वातंत्र्यवीर सावरकर तत्वज्ञान प्रसार केंद्राची स्थापना 1964 मध्ये आदरणीय विक्रम सावरकर यांच्या मार्गदर्शनाखाली झाली. या केंद्राच्या माध्यमातून वीर सावरकरांच्या प्रखर राष्ट्रवादी विचारांचा प्रसार व्याख्याने, निबंध स्पर्धा आणि स्थानिक भाषेतील विविध प्रकाशनांच्या माध्यमातून केला जातो. 1983 मध्ये स्वातंत्र्यवीर सावरकरांच्या जन्मशताब्दीनिमित्त वीर सावरकरांच्या जीवनावरील प्रदर्शनाचे आयोजन करण्यात आले होते. 1998-99 मध्ये 3 दिवसीय संरक्षण सेमिनार (प्रथम नागरी सेमिनार) आयोजित करण्यात आला होता, ज्याच्या समारोप समारंभात बांगलादेश विजयाचे प्रमुख सेनानी जनरल अरोरा जी प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित होते. 2005 मध्ये या केंद्रातर्फे क्रांतीतीर्थ बांधण्यात आले. त्यानंतर स्वातंत्र्यवीर सावरकर साहित्य संमेलनाचेही आयोजन करण्यात आले होते.

वडोदरा सेवा सदन यांनी दिलेल्या जागेवर लंडन येथे स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांच्यासह त्यांचे लंडनमधील सहकारी मदनलाल धिंग्रा, शामजी कृष्ण वर्मा, सरदारसिंग राणा, सेनापती बापट, वीरेंद्र चट्टोपाध्याय, लाल हरदयाल, व्हीव्हीएस अय्यर, मॅडम भिकाजी कामा आणि वीर सावरकरांचे ज्येष्ठ बंधू सावरकर यांचे पुतळे उभारून आकर्षित क्रांती स्थळ उभारण्यात आले. स्वातंत्र्यलढ्यात आपले सर्वस्व अर्पण करणाऱ्या क्रांतिकारकांबद्दल आदर व्यक्त करणे हा या क्रांती स्थळाचा उद्देश होता. 2014 मध्ये वीर सावरकर स्मृती केंद्राने स्थानिक संस्था आणि मराठी वाड्मय परिषद यांच्या संयुक्त विद्यमाने 20वे स्वातंत्र्यवीर सावरकर साहित्य संमेलन आयोजित केले होते. स्वातंत्र्यवीर सावरकरांचे जीवन राष्ट्रनिष्ठा, पराक्रम, त्याग, समाजप्रबोधन, साहित्यसेवा, विज्ञान विकास यांचे दर्शन संस्थेने घडवले आहे. त्यांचे हे समर्पण भारताच्या पुढच्या पिढीपर्यंत नेण्याचे काम वडोदरा येथील वीर सावरकर स्मारक केंद्र करत आहे.