भारताचे जेम्स बॉन्ड Ajit Doval यांच्या आजवरच्या गुप्तचर कारवाया कोणत्या? जाणून घ्या..

अजित डोवाल (Ajit Doval) हे भारताचे राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार (NSA) आहेत. ते मे २०१४ पासून या पदावर कार्यरत आहेत आणि सध्या (२०२५) त्यांचा सलग तिसरा कार्यकाळ सुरु आहे. त्यांना लोक “भारताचे जेम्स बाँड” म्हणून संबोधतात. डोवाल (Ajit Doval) हे गुप्तचर विभागाचे माजी संचालक आणि केरळ केडरचे माजी भारतीय पोलिस सेवा अधिकारी आहेत.

अजित डोवाल (Ajit Doval) यांचा जन्म २० जानेवारी १९४५ मध्ये पूर्वीच्या संयुक्त प्रांतातील पौरी गढवालमधील घिरी बनेलस्युन गावात झाला, हा भाग आता उत्तराखंडमध्ये आहे. डोवाल यांचे वडील मेजर जी. एन. डोवाल (G. N. Doval) हे भारतीय सैन्यात अधिकारी होते. त्यांचे सुरुवातीचे शिक्षण राजस्थानमधील अजमेर येथील अजमेर मिलिटरी स्कूलमध्ये (Ajmer Military School) झाले. त्यांनी १९६७ मध्ये आग्रा विद्यापीठातून अर्थशास्त्रात पदवी प्राप्त केली आहे.

(हेही वाचा – हिरव्या सापांना दूध पाजणारे मातोश्रीवर वावरतात; Nitesh Rane यांचा आदित्य ठाकरेंवर हल्लाबोल)

डोवाल हे गुप्तचर कारवायांमधील त्यांच्या व्यापक अनुभवासाठी प्रसिद्ध आहेत आणि त्यांनी ऑपरेशन ब्लॅक थंडर, इराकमधून भारतीय नागरिकांची सुटका आणि अतिरेकी संघटनांचा घातपात अशा विविध महत्त्वाच्या मोहिमांमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावल्या आहेत. त्यामुळेच भारतात आणि भारताबाहेरही त्यांचे अनेक चाहते आहेत.

अलिकडेच, ते भारत-मलेशिया सुरक्षा संवाद आणि नागरी अणु सहकार्य वाढवण्यासाठी अमेरिकेसोबतच्या चर्चांसह महत्त्वाच्या संवादांमध्ये सहभागी झाले होते. त्यांचे राजनैतिक कौशल्य आणि धोरणात्मकता भारताच्या सुरक्षेला आकार देत आहेत.

(हेही वाचा – Saif Ali Khan प्रकरणातील हल्लेखोर मोहम्मद शहिजादला 5 दिवसाची पोलिस कोठडी)

गुप्तचर कारवाया

गुप्तचर विभागाचे माजी संचालक म्हणून, डोवाल यांनी पाकिस्तान, ईशान्य आणि काश्मीरसह अनेक गुप्त कारवायांमध्ये सहभाग घेतला होता. भारताच्या राष्ट्रीय सुरक्षेसाठी गुप्त माहिती गोळा करण्याची आणि त्यांचे विश्लेषण करण्याची त्यांची क्षमता अतुलनीय आहे.

ऑपरेशन ब्लॅक थंडर

१९८० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात अमृतसरमधील सुवर्ण मंदिरातून अतिरेक्यांना बाहेर काढण्याच्या उद्देशाने झालेल्या या ऑपरेशनमध्ये डोवाल (Ajit Doval) यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांच्या यशस्वीतेसाठी त्यांचे धोरणात्मक नियोजन आणि अंमलबजावणी महत्त्वाची होती.

(हेही वाचा – Goa Paragliding Accident : गोव्यात पॅराग्लायडिंग करताना विचित्र अपघात; दोघांचा मृत्यू)

बचाव मोहिमा

२०१४ मध्ये आयसिसच्या संकटादरम्यान इराकमध्ये अडकलेल्या भारतीय नागरिकांची सुटका करणे ही त्यांच्या उल्लेखनीय कामगिरींपैकी एक होती. त्यांच्या प्रयत्नांमुळे अनेक भारतीयांना त्यांच्या मायदेशी सुरक्षित परत आणता आले.

राजनयिक मोहिमा

राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार म्हणून, डोवाल यांनी भारताच्या परराष्ट्र धोरण आणि सुरक्षा धोरणाला आकार देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. इतर देशांसोबतच्या त्यांच्या संबंधांमुळे भारताची जागतिक स्थिती मजबूत झाली आहे.

(हेही वाचा – Pakistan मधून विस्थापित झालेल्या कुटुंबांची मुले शिकत आहेत संस्कृतमधील श्लोक)

दहशतवादविरोधी कारवाई

अजित डोवाल (Ajit Doval) हे दहशतवादविरोधी उपाययोजनांचे कट्टर समर्थक आहेत आणि त्यांनी या प्रदेशात दहशतवाद रोखण्यासाठी विविध धोरणे राबवली आहेत.

सिद्धांत आणि धोरणे

त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली, अनेक प्रमुख सिद्धांत आणि धोरणे तयार करण्यात आली आहेत, ज्यात डोवाल सिद्धांताचा समावेश आहे, जो राष्ट्रीय सुरक्षा आणि धोरणात्मक बाबींबद्दल भारताच्या दृष्टिकोनाची रूपरेषा देतो.

हेही पहा –