IPL Valuation : आयपीएलचं मूल्यांकन १० टक्क्यांनी घटलं

• ऋजुता लुकतुके

गेल्या चार वर्षांत प्रथमच इंडियन प्रीमियर लीगच्या अर्थात, आयपीएलच्या मूल्यांकनात घसरण झाली आहे. एका वर्षात लीगचे मूल्य १०.६% ने घसरले आहे. २०२३ मध्ये आयपीएलचे एकूण मूल्य ९२.५ हजार कोटी रुपये होते. २०२४ मध्ये ते ८२.७ हजार कोटी रुपयांवर आलं आहे. फ्रँचायझींच्या मूल्यांकन क्रमवारीत मुंबई इंडियन्स अव्वल आहे, तर चेन्नई सुपर किंग्जला दुसरे स्थान मिळाले आहे. व्हॅल्युएशन सर्व्हिस प्रोव्हायडर फर्म डी अँड पी ॲडव्हायजरीच्या अभ्यासातून ही माहिती समोर आली आहे. (IPL Valuation)

अहवालानुसार महिला प्रीमियर लीगचे म्हणजे डब्ल्यूपीएलचं मूल्य वाढले आहे. एका वर्षात ८% वाढ झाली आहे. २०२३ मध्ये डब्ल्यूपीएलचं मूल्य १२५० कोटी रुपये होते. आता ते १३५० कोटी रुपये झाले आहे.

अभ्यासानुसार, गेल्या काही वर्षांत भारतात क्रिकेट प्रसारणात वाढत्या मक्तेदारीमुळे आयपीएलचे मूल्य (IPL Valuation) घसरले आहे. मक्तेदारी म्हणजे एका कंपनीचे वर्चस्व वाढवणे. रिलायन्स आणि डिस्ने स्टारच्या विलीनीकरणामुळे लीगच्या प्रसारण अधिकारांसाठी स्पर्धा कमी झाली आहे.

(हेही वाचा – BMC School : शिक्षकांच्या भरती प्रक्रियेत महापालिका शिक्षण विभागाची उदासिनता, मार्च महिन्यात प्रक्रिया राबवूनही सप्टेंबर पर्यंत नियुक्ती नाही!)

यापूर्वी आयपीएलचे हक्क विकत घेण्यासाठी या दोन कंपन्यांमध्ये स्पर्धा असायची. सोनी स्पोर्ट्सचीही स्पर्धा होती. आता सोनी आणि झी च्या विलीनीकरणातील अडथळे आणि डिस्ने हॉटस्टारच्या विलीनीकरणामुळे या प्रकरणातील स्पर्धा बरीच कमी झाली आहे.

अभ्यासानुसार, डिस्ने स्टार-जिओसिनेमा विलीनीकरणानंतर मक्तेदारीकडे वाटचाल करत असलेले भारतातील बदलते प्रसारण परिस्थिती हे मूल्यांकनात घट होण्याचे सर्वात मोठे कारण आहे. २०२२ मध्ये जेव्हा आयपीएल प्रसारण हक्कांसाठी बोली लावली गेली तेव्हा डिस्ने स्टार आणि जिओ सिनेमा यांच्यात खडतर स्पर्धा होती. यामध्ये बीसीसीआयने ५ वर्षांच्या डीलसाठी जिओ सिनेमाकडून ४८,३९० कोटी रुपये कमावले होते. (IPL Valuation)

डी अँड पी ॲडव्हायजरीच्या अहवालात असा दावा करण्यात आला आहे की या दोन कंपन्यांच्या विलीनीकरणानंतर, आयपीएलला पुढील वर्षी स्पर्धा प्रसारणच्या हक्कचे पैसे कमी मिळतील. अशाप्रकारे, कमी झालेली स्पर्धा क्षेत्र बिडिंगला दडपून टाकू शकते, ज्याने ऐतिहासिकदृष्ट्या मीडिया अधिकारांना चालना दिली आहे.

(हेही वाचा – Mumbai Crime शाखेची कौतुकास्पद कारवाई, ड्रग्स माफियांना अटक करून काढली वरात)

अहवालात असे म्हटले आहे की सोनी-झीच्या अयशस्वी विलीनीकरणाने बाजाराची गतिशीलता इतकी बदलली आहे की दोन्ही संस्था डिस्ने स्टार आणि जिओ सिनेमाला आव्हान देण्यासाठी संघर्ष करतील. विलीनीकरण झाल्यास, सोनी आणि झी भविष्यात आयपीएल प्रसारण अधिकारांसाठी बोली लावण्यासाठी मजबूत स्थितीत असतील. यामुळे डिस्ने आणि जिओला हक्क मिळवण्यासाठी कठीण स्पर्धाही मिळेल. (IPL Valuation)

प्रायोजकांच्या वाढत्या आत्मविश्वासामुळे, डब्ल्यूपीएल गेल्या २ वर्षांत चांगली प्रगती करत आहे. आयपीएल सारख्या महिला क्रिकेटच्या उदयोन्मुख ब्रँड्ससोबत भागीदारी करण्यात प्रमुख ब्रँड्सनी स्वारस्य दाखवले आहे. अहवालात असे म्हटले आहे की लीगच्या सामन्यांमध्ये प्रेक्षकांचा वाटा ५०% ने वाढला आहे, जे डब्ल्यूपीएल ची लोकप्रियता दर्शवते. यामुळे जागतिक ब्रँड्समध्ये त्याचे आकर्षण वाढते. (IPL Valuation)

फ्रँचायझी ब्रँडिंग रँकिंगची माहितीही या अभ्यासात देण्यात आली. यामध्ये मुंबई इंडियन्स संघ पुन्हा एकदा पहिल्या स्थानावर कायम आहे. धोनी फॅक्टरमुळे चेन्नई सुपर किंग्ज दुसऱ्या स्थानावर आहे, तर शाहरुख खानच्या प्रभावामुळे कोलकाता नाईट रायडर्स तिसऱ्या स्थानावर आहे आणि विराट कोहलीच्या जोरावर रॉयल चॅलेंजर्स बंगळुरू चौथ्या स्थानावर आहे.

हेही पहा –